Британия-швед фармацевтика компанияси AstraZeneca ўзининг коронавирусга қарши вакцинасини бутун дунё бўйлаб сотиш ва қўллашга рухсатномаларни қайтариб олмоқда, деб хабар бермоқда Telegraph.
Март ойида компания вакцинасини Европа Иттифоқида сотиш рухсатини ихтиёрий равишда бекор қилиш учун ариза топширганди, у 7 майдан кучга кирди. Шунга ўхшаш аризалар келгуси ойларда вакцина Vaxzevria номи билан сертификатлаган Буюк Британия ва бошқа мамлакатларда ҳам топширилади.
Компания баёнотида айтилишича, вакцина тижорат мақсадларида сотувдан олиб ташланмоқда. Вакцина энди ишлаб чиқарилмайди ёки етказиб берилмайди, чунки у COVID-19`нинг янги штаммларига қарши курашиш учун мослаштирилган янгиланган вакциналар билан алмаштирилди, дейди ишлаб чиқарувчи.
Vaxzevria сўнгги ойларда тромбоз шаклланиши ва қон таркибида тромбоцитлар даражаси камайишига олиб келувчи кам учрайдиган ножўя таъсир туфайли текширилганди. Февраль ойида AstraZeneca суд ҳужжатларида биринчи марта COVID-19`га қарши вакцинаси ТТС синдроми (тромбоцитопенияли тромбоз синдроми) деб аталадиган кам учровчи ножўя таъсирга олиб келиши мумкинлигини тан олганди.
ТТС Буюк Британияда камида 81 кишининг ўлими ва яна юзлаб жиддий жароҳатларга алоқадор. 50 дан ортиқ жабрланувчи ва қурбонларнинг қариндошлари Англия ва Уэльс Олий судига AstraZeneca`га қарши жамоавий даъво аризаси билан мурожаат қилган.
AstraZeneca вакцинани қайтариб олиш тўғрисидаги қарор суд жараёни ёки у ТТСга олиб келиши мумкинлигини тан олиши билан боғлиқ эмаслигини таъкидлади. Фармацевтика компанияси бу шунчаки тасодиф эканини билдирди.
«Биз Vaxzevria`нинг глобал пандемияга барҳам беришдаги ролидан ғоят фахрланамиз. Мустақил ҳисоб-китоблар шуни кўрсатадики, препаратдан фойдаланишнинг биринчи йилидаёқ 6,5 миллиондан ортиқ одамнинг ҳаёти сақлаб қолинган, бутун дунё бўйлаб уч миллиарддан ортиқ доза етказилган», — дейилади компания баёнотида.
Буюк Британия ҳукумати 2021 йилнинг кузига келиб AstraZeneca вакцинасидан фойдаланишни деярли тўхтатганди. Ўша йилнинг охиридаги вакцинациянинг қишки кучайтирилган кампанияси даврида у Pfizer ва Moderna билан алмаштирилган.
Айрим давлатлар аллақачон вакцина импортини тўхтатган. Guardian`нинг қайд этишича, у Австралияда 2023 йил март ойидан буён фойдаланиш учун мавжуд эмас, унинг ишлатилиши янги вакциналарнинг кенг танлови сабаб 2021 йилдан бошлаб босқичма-босқич тўхтатилган.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) 2021 йил февраль ойида COVID-19`га қарши AstraZeneca вакцинасини тасдиқлаганди. Ўша йилнинг ўзида компания вакцина номини Vaxzevria деб ўзгартирган. Вакцинани 18 ва ундан катта ёшдаги инсонларда қўллашга рухсат берилган ва тахминан уч ойлик интервал билан икки марта инъекция қилинган. Баъзи мамлакатларда препарат кучайтирилган доза сифатида ҳам ишлатилган.
Vaxzevria аденовируслар оиласидаги бошқа вирусдан иборат бўлиб, у COVID-19`ни келтириб чиқарувчи вирус — SARS-CoV-2 оқсилини яратишга жавоб берадиган генни ўз ичига олади. Вакцина таркибида вируснинг ўзи йўқ ва уни келтириб чиқармайди.
AstraZeneca вакцинасининг миллиардлаб дозалари БМТ томонидан мувофиқлаштирилган дастур доирасида камбағал мамлакатларга етказилган, чунки у арзонроқ ва ишлаб чиқариш ҳамда тарқатишга осонроқ эди. Кейинчалик тадқиқотлар Pfizer-BioNTech ва Moderna компанияларининг РНК вакциналари COVID-19 ва унинг кўплаб вариантларидан яхшироқ ҳимоя қилишини кўрсатган ва кўпчилик мамлакатлар шу вакциналар билан эмлашга ўтган, дея аниқлик киритди AP.
