2025-yil O‘zbekiston suv xo‘jaligida nasos stansiyalari samaradorligini oshirish yili bo‘ladi. Bu haqda prezident Shavkat Mirziyoyev 7-noyabr kuni bo‘lib o‘tgan yig‘ilishda ma’lum qildi.
Bugungi kunda mamlakatda yerlarni sug‘orishda 1 ming 698 nasos stansiyasidan foydalanilmoqda, ular yiliga 6,8 milliard kVt/soat elektr energiyasi iste’mol qilib, fermer xo‘jaliklariga 32,5 milliard kub metr suv yetkazib bermoqda. 2017-yilda 2 million gektar maydonda 8,3 milliard kVt/soat elektr energiyasi ishlatildi.
O‘zbekistonda nasos stansiyalari tomonidan elektr energiyasi iste’moli dinamikasi. Manba: 2025−2027-yillar uchun budjet xabari loyihasi.
“Olti yil davomida 1,5 milliard kVt/soat yoki 1,5 trillion so‘m elektr energiyasini tejashga erishdik, lekin bu 2 milliard kVt/soat bo‘lishi kerak. Faqat shu holatdagina natija biz kutgandek bo‘ladi”, — dedi prezident.
Davlat rahbarining ta’kidlashicha, xususiy sheriklik bilan hamkorlikda energiya tejovchi nasoslar va quyosh paneli o‘rnatilishi elektr energiyasi sarfini 20 foizga qisqartiradi.
U bosh vazir o‘rinbosari, iqtisodiyot va moliya vaziri Jamshid Qo‘chqorov va suv xo‘jaligi vaziri Shavkat Hamroyevga uch oy muddatda Jizzax va Namangan viloyatlaridagi asosiy nasos stansiyalarini shaffof va jozibador shartlarda boshqaruvga o‘tkazish bo‘yicha xalqaro tender e’lon qilishni topshirdi.
“Agar bu stansiyalar xususiy sheriklarga o‘tkazilsa, 200 million kVt/soat elektr energiyasini tejash mumkin bo‘ladi, bu esa kamida 20−25 foiz tejaladi, degani. Viloyatlar hokimlari [Hisob palatasi rahbari Adiz Boboyev] bilan birgalikda bir oy muddatda nasos stansiyalarida elektr energiyasini kamida 40−50 foizga tejash bo‘yicha taklif va loyihalarni kiritsin”, — dedi prezident.
Adiz Boboyev va Jamshid Qo‘chqorov.
Dehqon dalalarida 1700 nasos agregati yiliga 1 milliard kVt/soatdan ortiq elektr energiyasi sarflaydi. 2024-yilgi budjetda elektr energiyasi xarajatlarini qoplash uchun 170 milliard so‘m ajratilgan bo‘lsa, 2025-yilda yana 250 milliard so‘m (budjet xabarida 170 milliard so‘m) ajratilishi ko‘zda tutilgan.
Xorazm viloyatida 92 fermer xo‘jaligiga zamonaviy nasoslar o‘rnatilib, buning natijasida elektr energiyasi 20 foizga tejaldi. Bundan tashqari, quyosh batareyalarini o‘rnatish orqali ular davlatga ortiqcha energiya sotishdan har oy 7−8 million so‘m miqdorida qo‘shimcha daromad olyapti, dedi Shavkat Mirziyoyev.
Bosh vazir o‘rinbosari Jamshid Qo‘chqorovga Xorazm viloyati tajribasini kengaytirish, nasos stansiyalarini yangilash va quyosh panellari o‘rnatishni subsidiyalar ajratish bilan bog‘lash vazifasi yuklandi.
Qishloq xo‘jaligi vaziri Ibrohim Abdurahmonov, Fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashi raisi Aktam Xaitov (O‘zLiDeP partiyasi yetakchisi) viloyat hokimlari bilan birgalikda ushbu tajribadan kelib chiqib, yiliga 1000 fermerlarni yangi tizimga o‘tkazadi.
Ushbu yig‘ilishda O‘zbekistonda suv yo‘qotilishini kamaytirish maqsadida kanallarni betonlash dasturini davom ettirish rejalashtirilayotgani ma’lum qilindi. 2025-yilda bu maqsadga 800 mlrd so‘m yo‘naltiriladi. Prezident betonlangan kanallarda suv oqimini tezlashtirish hisobiga kichik GESlar qurish imkoniyatini qayd etdi.
2023-yil noyabr oyida Suv xo‘jaligi vazirligi rahbari Shavkat Hamroyev 300 ta nasos xususiy korxonalarga, 2024-yilda esa yana 200 dan ortiq nasos xususiy sheriklar ixtiyoriga o‘tkazilishi kerakligini aytgandi.
O‘tgan yilning aprel oyida prezident har yili 500 million dollar subsidiya oladigan sug‘orish nasos stansiyalarining energiya sarfini tanqid qilib, 300 ta nasosni xo‘jalik boshqaruviga o‘tkazish, shuningdek, sel oqimlari to‘planishi boshlanganini ko‘rsatgandi.
