Qirg‘izistonda toshko‘mir va qo‘ng‘ir ko‘mirni Yevrosiyo iqtisodiy ittifoqi (YOII) bojxona hududidan tashqariga olib chiqishga vaqtinchalik taqiq joriy qilinmoqda. Bu haqda QR Vazirlar Mahkamasining 21-noyabrdagi qarorida aytiladi.
Avtomobil transportiga qo‘yilgan cheklovlar qaror e’lon qilingan kundan boshlab 15 kun o‘tgach kuchga kiradi. Taqiq olti oyga belgilangan.
Xitoy bilan chegaradagi “Irkeshtam-avtoyo‘l” va “Torugart-avtoyo‘l” avtomobil nazorat punktlari bundan mustasno.
Taqiq ko‘mir eksportini davom ettirishi mumkin bo‘lgan “Qirg‘izko‘mur” davlat korxonasiga ham taalluqli emas.
“Gazeta.uz” o‘rgangan QR Milliy statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, O‘zbekiston YOII a’zosi bo‘lmasa ham (faqat kuzatuvchi), mamlakat Qirg‘iziston ko‘mirining asosiy xaridori bo‘lib qoladi. Qirg‘iziston toshko‘miri eksportining 85 foizi, qo‘ng‘ir ko‘mirning 95,7 foizi O‘zbekiston hissasiga to‘g‘ri keladi. Qirg‘iziston ko‘mir mahsulotlarining boshqa yirik xaridorlari Xitoy, Litva va Belgiya hisoblanadi.
Yanvar-sentabr oylarida Qirg‘iziston korxonalari tomonidan O‘zbekiston bozoriga 29,97 million dollarga 678,2 ming tonna ko‘mir eksport qilingan. Bu 2023-yilning to‘qqiz oyiga nisbatan 11,3 foizga kam (764,4 ming tonna, 23,98 million dollar). Shu bilan birga, ushbu davrda narx 32,6 foizga oshgan — bir tonna uchun 33,3 dan 44,2 dollargacha.
To‘qqiz oy davomida Qirg‘iziston O‘zbekistonga 24,82 million dollarga 365,2 ming tonna lignit (qo‘ng‘ir ko‘mir) ham yetkazib bergan. Bu o‘tgan yilning shu davriga (23,4 million dollarga 702,4 ming tonna) nisbatan qariyb ikki baravar kam. Narx ikki baravar oshgan — bir tonna uchun 33,3 dan 67,9 dollargacha.
Statistika agentligi ma’lumotlariga ko‘ra, yanvar-oktabr oylarida O‘zbekistondan 135,7 million dollarlik (-15,8 foiz) ko‘mir mahsulotlari import qilingan. Shu bilan birga, mahalliy ishlab chiqarish rekordlarni yangilamoqda. Oktabr oyida oylik ko‘mir qazib olish hajmi 1,02 million tonnaga (+360,2 ming) yetdi, bu o‘tgan yil oktabridagi hajmdan 1,5 barobar ko‘p. Yil boshidan buyon ishlab chiqarish 24 foizga oshib, 6,34 million tonnani tashkil etdi.
2023-yil iyunida “O‘zkimyosanoat” davlat konserni o‘zining shu’ba korxonasi “O‘zkimyoimpeks” Qirg‘izistondan mahalliy iste’molchilar uchun ko‘mir sotib olishni rejalashtirayotgani haqida xabar bergan edi. Buning uchun “Qirg‘izko‘mur” davlat korxonasi bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri shartnoma tuzilgan.
Qirg‘iziston O‘zbekistonga Xitoy ko‘magida ko‘mir eksport qilish masalasini ham muhokama qilgan. Yetkazib berish joriy yilga rejalashtirilgan edi, deb yozadi Spot.
“Gazeta.uz” Energetika vazirligiga cheklovning O‘zbekistonga ehtimoliy ta’siri bo‘yicha so‘rov yubordi.
