Qonunchilik palatasi 3-dekabr kuni bo‘lib o‘tgan majlisda 2024-yil uchun davlat budjeti to‘g‘risidagi qonunga tashqi qarz limitini oshirishni nazarda tutuvchi o‘zgartirishlar birdaniga uch o‘qishda ma’qulladi. “Gazeta.uz” jarayonni kuzatdi. Hujjat Senatga yuborildi.
Uch o‘qishda ovoz berish natijalari.
Avval xabar berganimizdek, yangi chaqiriq deputatlari vazirlik va idoralarning 2024-yildagi xarajatlarini 9,98 trln so‘mga yoki 775,8 mln dollarga oshirishni ma’qulladi. Ular hujjatni muhokama qilmadi, savollar va qarshi ovoz bermadi. Jarayon atigi 9 daqiqa davom etdi. Hech kim xarajatlarni oshirish zarurligini asoslab bermadi.
Ushbu o‘zgartirishlar tashqi qarz bo‘yicha limitni oshirishni ham o‘z ichiga oldi. 2024-yil uchun Davlat budjeti to‘g‘risidagi qonunda O‘zbekiston hukumati 2024-yilda jalb qilishi mumkin bo‘lgan summaga cheklovlar belgilangandi. Xususan, umumiy qiymati 5 mlrd dollardan yuqori bo‘lgan qarz (tashqi qarz) bo‘yicha yangi xalqaro shartnomalarni imzolash taqiqlandi. Ushbu mablag‘ning 2,5 mlrd dollarini budjetni qo‘llab-quvvatlashga (xarajatlar daromadlardan ko‘p bo‘lganda budjet taqchilligini qoplash), 2,5 mlrd dollarini investitsiya loyihalariga yo‘naltirish rejalashtirilgan edi.
Biroq hukumat davlat xarajatlari chegarasiga amal qila olmadi (o‘tgan yillardagi kabi), shuning uchun parlamentning quyi palatasi tashqi qarz chegarasini 2,3 mlrd dollarga — 7,3 mlrd dollargacha oshirishni ma’qulladi: 3,2 mlrd dollar (+700 mln dollar) budjet taqchilligini moliyalashtirish uchun, 4,1 mlrd dollar (+1,6 mlrd dollar) investitsiya loyihalarini moliyalashtirish uchun. O‘tgan yili limit 4,5 mlrd dollardan 5,5 mlrd dollargacha oshirilgandi.
O‘zbekiston nomidan chiqariladigan davlat qimmatli qog‘ozlarining cheklangan sof hajmi (ichki bozorda qarzni jalb qilish) ham 25 trln so‘mdan 30 trln so‘mga oshirilmoqda.
Vazirlar Mahkamasining 14-martdagi qaroriga ko‘ra (ochiq foydalanish uchun mavjud emas) ijtimoiy ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirish dasturi doirasida bolalar bog‘chalari va maktablarni qurish va ta’mirlash uchun mahalliy budjetlarda nazarda tutilgan 4,373 trln so‘m mablag‘ respublika budjetiga o‘tkazildi.
Biroq, Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi budjetida obyektlarni loyihalashtirish, qurish (rekonstruksiya qilish) va jihozlash uchun kapital qo‘yilmalar xarajatlari atigi 3,95 trln so‘mga — 4,7 trln so‘mgacha o‘sdi. Shunday qilib, maktab va bog‘chalarni ta’mirlash va qurish uchun ajratilgan qariyb 423 milliard so‘m boshqa maqsadlarga yo‘naltirildi.
2024-yilda O‘zbekistonning davlat qarzi 34,9 mlrd dollardan 39,7 mlrd dollarga oshishi kutilmoqda. 2027-yilda davlat qarzi 55,9 milliard dollarga yetishi mumkin, ammo Iqtisodiyot va moliya vazirligiga ko‘ra, ko‘rsatkichning YAIMga nisbatida o‘sish “sezilarsiz” bo‘ladi (36,7%).
