Prezident Shavkat Mirziyoyev 20-dekabr kuni bo‘lib o‘tgan yig‘ilishda foydalanuvchilarning shaxsiy ma’lumotlarini “bulut"da saqlash taklifini o‘rganish topshirig‘ini berdi.
Bu taklif bilan Gruziyaning TBC Bank Group xalqaro operatsiyalari rahbari Oliver Xyuz chiqdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, kompaniyalar guruhining Xalqaro moliya korporatsiyasi va Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki bilan hamkorlikda O‘zbekistonga kiritgan sarmoyalari hajmi besh yil ichida 270 million dollarga yetgan, kelgusida ham investitsiya kiritish rejalari ko‘zda tutilgan.
O‘zbekistonda TBC’da ro‘yxatdan o‘tgan foydalanuvchilar soni 17 milliondan oshadi, ulardan 5 millioni — har oyda faol.
“Biz bunga qanday erishdik? O‘zbekiston, bu mamlakat ma’lumotlarga juda boy — bu texnologiya kompaniyalarini, birinchi navbatda, fintexni ta’minlovchi yonilg‘i… Bu yerda turli ma’lumotlarga kirish mumkin, Kredit byurosida kredit tarixi, pensiya bazasi va soliq bazasiga kirish imkoniyati mavjud. Uzcard va Humo to‘lov tizimlaridan olish mumkin bo‘lgan juda ko‘p turli xizmatlar mavjud, E-Gov elektron hukumatini ham unutmaslik lozim. Bu fintexni rivojlantirish uchun juda qulay sharoit yaratadi. Bu ajoyib”, — dedi u.
Oliver Xyuz bulutli ma’lumotlarni saqlash (cloud, “bulut”) bilan bog‘liq muammoni ko‘tardi. Bugungi kunda O‘zbekistonda shaxsiy va bank ma’lumotlarini saqlash bo‘yicha ancha qattiq talablar qo‘yilmoqda.
“Biz ularni o‘zimizda, o‘z ma’lumotlar markazlarimizda saqlashimiz kerak, bu juda qimmat va unchalik masshtabli emas. Hozircha yaxshi, lekin biz qanchalik uzoqqa borsak, shunchalik qiyin bo‘ladi. Bu mamlakatdagi texnologik kompaniyalarning rivojlanishiga to‘sqinlik qilishi mumkin”, — dedi TBC Bank Group vakili.
Bugun TBC ushbu muammoni hukumat, Markaziy bank va sohadagi boshqa kompaniyalar bilan muhokama qilmoqda. Xyuz qonunchilikka banklarga O‘zbekistonda, shuningdek, xorijda joylashgan foydalanuvchilarning shaxsiy va bank ma’lumotlarini “bulut"da saqlash imkonini beruvchi o‘zgartirish kiritishni taklif qildi.
Uning fikricha, bu nafaqat texnologiya sanoati va bank sektorini rivojlantirish, balki juda katta hisoblash quvvatini talab qiluvchi, “bugungi kunda O‘zbekistonda shunchaki mavjud bo‘lmagan” sun’iy intellektni (SI) rivojlantirish uchun ham muhim.
TBC Uzbekistan SIga asoslangan chatbotlarni ishlab chiqmoqda va u allaqachon muammolarga duch kelmoqda, deya qo‘shimcha qildi u.
Prezidentning ta’kidlashicha, bu “prinsitsial jihatdan to‘g‘ri, allaqachon pishib yetilgan savol”.
“Sun'iy intellekt — bizning kelajagimiz. Biz bunga jiddiy e’tibor qaratishimiz kerak”, — dedi davlat rahbari va bosh vazir o‘rinbosari Jamshid Qo‘chqorov, Markaziy bank va Adliya vazirligiga aqliy hujum qilib, takliflar kiritishni topshirdi.
“Biz har tomonlama muvozanatli, faqat to‘g‘ri qaror qabul qilishimiz kerak. Gap fuqarolarning shaxsiy ma’lumotlari haqida ketyapti. Bu juda jiddiy savol. Bu yerda shunchaki xato qilishga haqqimiz yo‘q”, — dedi prezident.
Xyuz “O‘zbekiston 24” telekanaliga bergan intervyusida prezident bilan uchrashuvda turli xizmatlar, xususan, davlat xizmatlari barqarorligi masalasi ham ko‘tarilganini ta’kidladi.
Noyabr oyida TBC Uzbekistan banki yangi mahsulot va xizmatlarni ishga tushirishni tezlashtirishga mo‘ljallangan protsessing markazi (bank kartalari va boshqa to‘lovlar bilan bog‘liq operatsiyalarni qayta ishlash bo‘limi) ishga tushirilishini e’lon qilgandi.
Yangi protsessing markazi barcha TBC to‘lov operatsiyalarini, jumladan, p2p o‘tkazmalarini, bank kartalari bo‘yicha to‘lovlarni va QR kodlari yordamidagi to‘lovlarni amalga oshiradi. Shuningdek, u bankning o‘zgarishlarga moslashuvchanroq munosabatda bo‘lishiga — masalan, Apple Pay, Google Pay, PayPal xizmatlarini O‘zbekistonda paydo bo‘lishi bilan ishga tushirish, shuningdek, bozorga yangi va xaridorgir yechimlarni tezda olib kirishga yordam berishi kerak.
“Biz infratuzilmamizga sarmoya kiritishda davom etmoqdamiz, protsessing markazimizni ishga tushirganimiz — ulkan rejalarimizni amalga oshirish yo‘lidagi muhim qadam. O‘z protsessingimiz O‘zbekistonning istiqbolli va tez rivojlanayotgan bozorida innovatsion moliyaviy mahsulotlarni chiqarishni tezlashtirish va kengaytirish imkonini beradi”, — dedi TBC Uzbekistan bosh direktori Nika Kurdiani.
Ushbu bosqichda protsessing faqat TBC’ga xizmat qiladi. Bank hozircha boshqa bozor ishtirokchilariga xizmat ko‘rsatishni rejalashtirmagan.
