2024-yil yakuniga ko‘ra, O‘zbekistonga elektr va gibrid avtomobillar importi birinchi marta an’anaviy benzinli mashinalar importidan oshib ketdi. Bu haqda “Gazeta.uz” o‘rgangan Bojxona qo‘mitasi ma’lumotlarida keltirilgan.
O‘tgan yili O‘zbekistonga umumiy qiymati 1,9 milliard dollarlik 80 235 ta yengil avtomobil import qilingan. 2023-yilga nisbatan miqdor jihatidan hajm 7 foizga (5710 birlik), pul mablag‘lari bo‘yicha esa 33,1 foizga (-632,6 million dollar) kamaygan.
Ushbu hajmning 32 928 tasi benzinli avtomobillarga to‘g‘ri kelib, ularning importi 36,3 foizga kamaygan (51 699 ta edi), pul ifodasida esa 1,18 milliard dollardan 707,2 million dollargacha (-40 foiz) tushgan. Yil davomida an’anaviy avtomobillarning importdagi ulushi 64,4 foizdan 44,2 foizga pasaygan.
Shu bilan birga, ekologik toza transport vositalari importi oshgan. Xususan, benzin va elektr o‘tkazmali gibrid avtomobillar importi 42 foizga ko‘payib, 12 300 donadan 17 480 donaga yetgan. Qiymat ifodasida o‘sish 17 foizni tashkil etib, 339,3 million dollarga yetgan. Importdagi ulushi 15,3 foizdan 23,4 foizga ko‘tarilgan.
Elektromobillar yetkazib berish 1,5 barobarga — 16 084 tadan 24 095 taga oshgan. Biroq pul ifodasida ularning qiymati 48,2 foizga — 224,8 million dollargacha pasaygan. Elektromobillarning importdagi ulushi 20 foizdan 32,3 foizga ko‘tarilgan.
Import qilinayotgan elektromobilning o‘rtacha narxi deyarli uch barobarga — 26 972 dollardan 9 330 dollargacha (bu QQS va bojxona yig‘imlaridan oldingi narx), gibridlarniki — 23 570 dollardan 19 410 dollargacha (-17,6 foiz), ichki yonuv dvigatelli avtomobillarniki esa — 22 858 dollardan 21 476 dollargacha (-6 foiz) kamaygan.
Shunday qilib, gibridlar va elektromobillarning ulushi 55,8 foiz bo‘lib, benzin analoglaridan (44,2 foiz) yuqori bo‘lib chiqdi, mutlaq qiymatda esa — 33 564 ga nisbatan 32 928.
| Mahsulot | 2023-yil | 2024-yil | ||
| miqdori | so‘m (ming dollar) | miqdori | so‘m (ming dollar) | |
| Yo‘lovchi avtomobillari | 1 908 943,1 | 1 276 357,4 | ||
| Benzinli avtomobillar | 51 699,0 | 1 181 722,6 | 32 928,0 | 707 163,6 |
| Gibrid avtomobillar | 12 300,0 | 289 914,0 | 17 480,0 | 339 285,2 |
| Elektr avtomobillari | 16 084,0 | 433 823,0 | 24 095,0 | 224 824,1 |
| Dizel dvigatelli yengil avtomobillar | 152,0 | 3483,4 | 22.0 | 5 084,4 |
Elektromobillar importiga aksiz va bojxona bojlari, shuningdek, avtomobil yig‘imlari solinmaydi. Elektr yoki gibrid avtomobillarda yo‘lovchi tashuvchi taksi haydovchilari 2030-yilgacha litsenziya olish uchun boj to‘lashdan ozod qilingan. 2023-yil boshidan boshlab tadbirkorlar uchun quvvatlash stansiyalarini o‘rnatish bo‘yicha ham imtiyozlar joriy qilingan.
Bundan tashqari, elektromobil va gibrid avtomobillarni ro‘yxatdan o‘tkazish (BHMning 1,5 baravari yoki 562,5 ming so‘m) benzinli mashinalarga (BHMning 6,84 baravari yoki 2,565 mln so‘m) qaraganda arzonroq.
Gaz quyish shoxobchalari va qimmat yoqilg‘i bilan bog‘liq muammolar ham haydovchilarni elektromobillarga o‘tishga undamoqda.
