Oliy Majlis Qonunchilik palatasi 14-yanvar kuni bo‘lib o‘tgan majlisda O‘zbekistonda bukmekerlik faoliyatini qonuniylashtirishga doir tuzatishlarni qabul qildi.
Hujjat prezidentning aprel oyidagi farmoni ijrosi uchun ishlab chiqilgan bo‘lib, unga ko‘ra 2025-yil 1-yanvardan boshlab tavakkalchilikka asoslangan onlayn o‘yinlar va bukmekerlik faoliyatini tashkil etishga ruxsat beriladi.
Sohani tartibga solish uchun qimor o‘yinlari, lotereyalar va stavkalarni tashkil etish uchun litsenziya berish tartibi, ushbu o‘yinlarda ishtirok etishi taqiqlangan fuqarolarning toifalarini belgilash, o‘yinlarga qaram bo‘lgan shaxslar ro‘yxatini yuritish, bukmekerlik faoliyatining o‘ziga xos xususiyatlari (ludomaniyadan aziyat chekayotganlar) nazarda tutilgan.
Qo‘shimchalar bilan Internetda qimor o‘yinlarini huquqiy tartibga solish, o‘yinlarga haddan tashqari moyil bo‘lgan fuqarolarning ishtirokini cheklash mexanizmlarini joriy etish, shuningdek, xorijiy va noqonuniy xizmatlardan foydalanishni cheklashga qaratilgan huquqiy normalarni belgilash nazarda tutilgan.
Deputatlarning fikricha, ushbu qonunning qabul qilinishi kapital va sug‘urta bozorini yanada rivojlantirishga, shuningdek, tavakkalchilikka asoslangan lotereya va o‘yinlarni tartibga solishga xizmat qiladi.
Qonun, shuningdek, Qimmatli qog‘ozlar markaziy depozitariysi, sug‘urta tashkilotlari va fond bozori faoliyatini, shuningdek ushbu sohalardagi vakolatli organ (Istiqbolli loyihalar milliy agentligi) faoliyatini tartibga solish va uning funksiyalarini belgilaydi.
Qonunni ko‘rib chiqish
24-dekabr kuni bo‘lib o‘tgan majlisda 120 nafar deputat qonunni qabul qilish uchun birinchi o‘qishda ovoz berdi, 10 nafari qarshi chiqdi (ulardan 7 nafari “Milliy tiklanish”, 3 nafari “Adolat” partiyasidan), 12 nafari betaraf qoldi, 2 nafari ovoz bermadi.
Istiqbolli loyihalar milliy agentligi direktorining birinchi o‘rinbosari Vyacheslav Pakning ma’lum qilishicha, boshqa qonun loyihasi bilan Jinoyat kodeksining 278-moddasi 4-qismiga o‘zgartirishlar kiritish rejalashtirilmoqda, unga ko‘ra, hozirda telekommunikatsiya tarmoqlarida, shu jumladan, provayderlar tomonidan xizmatlar ko‘rsatish, qimor va tavakkalchilikka asoslangan boshqa o‘yinlarni tashkil etish yoki o‘tkazish uchun tegishli dasturiy ta’minotni ko‘paytirish, tarqatish taqiqlanadi.
“Milliy tiklanish” partiyasidan saylangan deputat Ilhom Abdullayev birinchi o‘qish paytida bukmekerlik faoliyatiga oid tuzatishlar bilan birga “Reklama to‘g‘risida”gi qonunga ham o‘zgartirishlar kiritish zarurligini ta’kidlagan edi. “Bukmekerlik idoralariga ishlashga ruxsat berish va shu bilan birga ushbu faoliyat haqidagi ma’lumotlarni tarqatishni tartibga solmaslik mumkin emas”, — dedi u.
Uning so‘zlariga ko‘ra, yoshlarni xorijiy mamlakatlarda bo‘lgani kabi bukmekerlik idoralari va qimor o‘yinlari reklamasidan himoya qilish muhim. “Vaqt bo‘yicha cheklovlar bor. Bunday reklama va axborot aylanishi kunduzi sodir bo‘lmasligi kerak. Bularning barchasi kechasi soat 23:00 dan 7:00 gacha bo‘lishi kerak. Joy bo‘yicha albatta cheklov bo‘lishi kerak. Ularni qo‘yish mumkin bo‘lgan va mumkin bo‘lmagan joylar bor. Shaharning hech bir yerida, hech bir bannerda, ta’lim muassasalari atrofida bunday ma’lumotni joylashtirish mumkin emas”, — dedi deputat.
Shuningdek, Abdullayev reklamada yoshlarga murojaat qilishni taqiqlash, bu sohani muvaffaqiyatga erishish joyi va asosiy daromad manbai sifatida taqdim etish zarurligini ta’kidladi. Bundan tashqari, reklama xavflar va oqibatlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar bilan birga bo‘lishi kerak.
Deputatning ta’kidlashicha, taklif etilayotgan qonun loyihalari reklama to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga tuzatishlar kiritilmagani sababli “konseptual jihatdan to‘liq emas”.
Prezidentning 2024-yil 19-apreldagi bukmekerlik faoliyati va qimor o‘yinlarini legallashtirish to‘g‘risidagi farmoni bilan uch oy muddatda “Reklama to‘g‘risida”gi qonun va boshqa hujjatlarga o‘zgartirishlar kiritish loyihasini Vazirlar Mahkamasiga kiritish topshirildi.
Qonunni qabul qilish
14-yanvar kuni bo‘lib o‘tgan yig‘ilishda deputatlar qonun loyihasini ikkinchi o‘qishda ma’qulladi — 122 kishi “yoqladi”, 5 kishi “qarshi,” 5 kishi betaraf qoldi, 7 kishi ovoz bermadi. Bukmekerlik faoliyatiga oid tuzatishlarga qarshi 10 kishi ovoz berdi.
Uchinchi o‘qishda 118 nafar deputat yoqlab, 8 nafari qarshi, 5 nafari betaraf, 7 nafari ovoz bermadi.
“Milliy tiklanish” partiyasi yetakchisi Alisher Qodirovning aytishicha, uning partiyasi dastlab “aholini unchalik quvontirmaydigan” ushbu qonunga qarshi bo‘lgan.
“Biz nazoratni kuchaytirish orqali sohani tartibga solish konsepsiyasini qo‘llab-quvvatladik, chunki bu masala taqiq bilan hal qilinmaydi. Partiyamiz qonunni faqat shuning uchun qo‘llab-quvvatladi”, — dedi u.
Dekabr oyida hukumat O‘zbekistonda qimor, lotereya va stavkalarni tashkil etish bo‘yicha talab va shartlarni tasdiqladi. Tashkilotchilar uchun litsenziya muddati besh yilni tashkil etadi, ularning ustav kapitali kamida 56,25 mlrd so‘m bo‘lishi kerak. Shuningdek, taqiq va cheklovlar o‘rnatilgan.
