Biznesmen Ilon Mask boshchiligidagi investorlar konsorsiumi ChatGPT chat-botini ishlab chiqargan OpenAI’ni nazorat qiluvchi notijorat tashkilotini sotib olish uchun 97,4 milliard dollar taklif qildi, deb xabar bermoqda New York Times.
OpenAI bosh direktori Sem Altman Maskning taklifiga javoban uning X ijtimoiy tarmog‘ida (sobiq Twitter) shunday dedi: “Yo‘q, rahmat, lekin agar xohlasangiz, Twitter’ni 9,74 milliard dollarga sotib olishimiz mumkin”.
“Firibgar”, — deb javob berdi Mask.
Mask, Altman va boshqa bir qancha tadbirkor va tadqiqotchilar 2015-yilda notijorat tashkilot sifatida OpenAI’ga asos solgandi. 2018-yilning fevralida Mask kompaniyani nazorat qilish borasidagi kelishmovchiliklar tufayli OpenAI direktorlar kengashini tark etgan — u OpenAI’ni Tesla bilan birlashtirib, bosh direktor bo‘lishni xohlagandi. Altman OpenAI direktorlar kengashiga raislik qildi va Microsoft va boshqa sarmoyadorlardan pul yig‘ish orqali notijorat shu’ba korxonasini yaratdi.
2023-yil noyabr oyida OpenAI direktorlar kengashi ishonch yo‘qolganini bahona qilib, Altmanni to‘satdan ishdan bo‘shatgan. Deyarli barcha OpenAI xodimlari uning chetlatilishiga qarshi chiqdi. Kompaniyaning 770 nafar xodimidan 730 dan ortig‘i direktor qaytib kelmasa, Altmanga ergashish bilan tahdid qilingan ochiq xatga imzo chekkan. Besh kundan keyin Altman OpenAI’dagi lavozimiga qaytgan.
Qaytganidan keyin Altman OpenAI’ni notijorat kompaniyalar nazoratidan qanday uzoqlashtirishni o‘rganishga kirishdi. Buning uchun OpenAI NNTga bir martalik to‘lovni to‘lashi yoki unga kompaniyadagi ozchilik ulushini taqdim etishi kerak edi.
OpenAI’ning 2000 dan ortiq xodimi bo‘lsa-da, uni boshqaradigan notijorat tashkilotda atigi ikki xodim, 22 million dollar naqd pul va boshqa aktivlar mavjud. Maskning buning uchun milliardlab pul to‘lashga tayyor bo‘lishiga sabab, u OpenAI ustidan qonuniy nazoratga ega, deb tushuntiradi NYT.
Notijorat tashkilotning aktivlari hali baholanmagan va Mask o‘z taklifi bilan ularning qiymatini aniqlashga harakat qilmoqda. Uning taklifi OpenAI’ning tijorat bo‘limi notijorat tashkilotdan mustaqil bo‘lish uchun ko‘proq mablag‘ sarflashi kerakligini anglatishi mumkin, deb yozadi nashr.
Gazeta suhbatlashgan ekspertlarning fikricha, notijorat OpenAI kengashi o‘z aktivlarini adolatli bozor qiymatida sotishi shart. Maskning taklifi bu narxni juda yuqori qiladi. Agar notijorat tashkilot OpenAI’ning notijorat bo‘limidan pastroq narxni qabul qilsa, u hukumat regulyatorlariga nima uchun yuqoriroq taklifni rad etganini tushuntirishi kerak bo‘lishi mumkin.
2024-yil avgust oyida Mask Altman va boshqa OpenAI vakillarini sudga berib, ular sun’iy intellektni rivojlantirishga intilishda foydani jamoat manfaatidan ustun qo‘yib, shartnomalarini buzganini da’vo qilgandi. Noyabr oyida Mask AQSh okrug sudyasidan OpenAI’ning tijoratga kirishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun dastlabki ko‘rsatma berishni so‘ragan.
Maskning OpenAI va Altmanga qarshi da’vosiga ko‘ra, asoschilar dastlab unga insoniyat manfaati uchun sun’iy intellektni rivojlantirishga qaratilgan notijorat tashkilotni moliyalashtirish uchun murojaat qilgan, ammo endi u pul ishlashga qaratilmoqda.
“OpenAI uchun, xuddi avvalgidek, xavfsizlikka yo‘naltirilgan ochiq manbaga qaytish vaqti keldi, — dedi Mask dushanba kuni. — Biz bu sodir bo‘lishiga ishonch hosil qilamiz”.
Oxirgi moliyalashtirish bosqichida OpenAI 157 milliard dollarga baholandi. Moliyalashtirishning navbatdagi bosqichi oldidan olib borilayotgan muzokaralar davomida kompaniyaning qiymati hozirda taxminan 300 milliard dollarga baholanmoqda.
- Yanvarda OpenAI Amerika texnologiya giganti Oracle, Yaponiya SoftBank Group investitsiya kompaniyasi va BAAning MGX davlat investitsiya fondi bilan birgalikda AQShda ma’lumotlar markazlarini qurish uchun Stargate Project kompaniyasini yaratayotgani ma’lum bo‘ldi. Loyihaning qiymati 500 milliard dollar atrofida.
- AQSh prezidenti Donald Tramp Stargate loyihasini Amerikaning ulkan salohiyatini namoyish qiluvchi “tarixdagi eng yirik SI infratuzilma loyihasi” deb atadi.
