Jahon bankining O‘zbekistondagi vakolatxonasi rahbari sifatidagi missiyasini yakunlagan Marko Mantovanelli “Gazeta.uz” bilan suhbatda mamlakat uchun ustuvor islohotlar, xususiy monopoliyalardan qutulib qolish haqida o‘z fikrlari bilan o‘rtoqlashdi. U bozor iqtisodiyotiga o‘tishni oxiriga yetkazishga chaqirdi.
O‘zbekiston uglerod emissiyalarini 500 ming tonnaga kamaytirishga muvaffaq bo‘ldi. Buning uchun Jahon banki mamlakatga 7,5 mln dollar grant ajratdi. Mablag‘ning bir qismi elektr energiyasi va gaz tariflari oshishidan eng ko‘p zarar ko‘rgan oilalarga moddiy yordam ko‘rsatishga yo‘naltiriladi.
O‘zbekistonda ayollarning erkaklar bilan bir xil darajada maosh olishini ta’minlash 700 mingdan ortiq odamni kambag‘allikdan chiqarishga yordam beradi. Bu Jahon banki tomonidan tayyorlangan “O‘zbekistonda gender tengligi tahlili” hisobotida keltiriladi.
Jahon banki O‘zbekistonga energotariflar islohotining aholining ijtimoiy zaif qatlamiga ta’sirini yumshatish maqsadida 7,5 mln dollar miqdoridagi 1-transh mablag‘ini ajratdi. Grant xalqaro issiqxona gazlari savdosi simulyatsiyasi sifatida issiqxona gazlari emissiyasi qisqartirilgani uchun berilgan.
Jahon banki O‘zbekistonda aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlarini himoyalashga qaratilgan “Inson” loyihasi uchun 100 mln dollar miqdorida imtiyozli kredit ajratdi. Loyiha, jumladan, 50 mingdan ortiq aholiga sifatli ijtimoiy va reabilitatsiya xizmatlaridan foydalanish imkonini beradi.
Xalqaro standartlar bo‘yicha 2015−2022-yillarda O‘zbekistonda kambag‘allik darajasi 2 barobar — 17 foizgacha kamaydi. JBga ko‘ra, o‘sayotgan iqtisodiy tengsizlik kambag‘allikni qisqartirish tempini sekinlashtirdi. Eng boy fuqarolar daromadi aholining eng kambag‘al qatlaminikiga qaraganda 5 barobar tezroq o‘sdi.
O‘zbekiston ikkinchi bor Xalqaro o‘quvchilarni baholash dasturida (PISA) ishtirok etadi. Loyiha yana Jahon banki tomonidan qo‘llab-quvvatlanadi. PISA-2025`ning pilot testlari joriy yilning may oyida bo‘lib o‘tadi. Hozirda ta’lim sohasi mutaxassislari metodologiya bilan tanishmoqda.
Energetika vazirligi va JB jamoat binolarining energiya samaradorligini oshirish loyihasini taqdim etdi. Kelgusi besh yilda shifoxonalar, maktablar va bolalar bog‘chalarida termoizolyatsiya, ventilyatsiya, konditsionerlik yaxshilanadi, shuningdek, ko‘mir qozonlari quyosh kollektorini isitish tizimlariga almashtiriladi.
IMV va Jahon banki o‘rtasida “Raqamli inklyuzivlik” loyihasini amalga oshirish uchun 50 mln dollar miqdorida imtiyozli kredit ajratish to‘g‘risida bitim imzolandi. Jahon bankining krediti mamlakat qishloqlaridagi minglab yoshlarning IT ko‘nikmalariga ega bo‘lish imkoniyatlarini kengaytirishi kutilmoqda.
Jahon banki O‘zbekistonda 2024-yilda YAIM o‘sishi prognozini 5,5 foizdan 5,3 foizga qayta ko‘rib chiqdi. JB keltirgan xavf-xatarlar orasida Rossiya va Xitoyda iqtisodiy o‘sish sur’atlarining pasayishi, shuningdek, davlat korxonalari hamda banklarining potensial moliyaviy majburiyatlarining oshishi kiradi.
Jahon banki O‘zbekistondagi gender holati bo‘yicha hisobotining asosiy xulosa va tavsiyalarini taqdim etdi. Unga ko‘ra, agar ayollar iqtisodiy hayotda erkaklar bilan teng ishtirok eta olsa, O‘zbekiston yalpi milliy daromadi (YMD) taxminan 29 foizga oshishi va 700 mingdan ortiq odam kambag‘allikdan chiqishi mumkin.
Jahon banki huquqiy sohada gender tenglikka erishish bo‘yicha “Ayollar, biznes va qonun 2024” yillik hisobotini e’lon qildi. Unda O‘zbekiston beshta ilg‘or o‘zgarishlar qilgan davlatlar qatoriga kirdi. Bunda asosan 2 ko‘rsatkich: “mehnatga haq to‘lash” va “nikoh” doirasidagi holat hisobga olingan.
Markaziy Osiyoda mintaqaviy gaz savdosini faollashtirish va Turkmanistondan gaz importini oshirish orqali Qozog‘istonda ko‘mir o‘rnini bosish, O‘zbekistonda yuzaga kelayotgan talab va taklif o‘rtasidagi tafovutni bartaraf etish mumkin, deyiladi Jahon bankining uglerod neytralligiga erishish bo‘yicha hisobotida.
Jahon banki O‘zbekistonning 2023-yildagi iqtisodiy o‘sishini 5,5 foizga baholadi. Joriy va kelgusi yilda YIM o‘sishi bir xil darajada saqlanib qolishi prognoz qilinmoqda. Umuman olganda, Yevropa va Markaziy Osiyo mintaqasida o‘sish tezlashdi, ammo Rossiyaning Ukrainaga bosqini hamon o‘z ta’sirini ko‘rsatmoqda.
Jahon banki o‘zining yangi hisobotida Markaziy Osiyo iqtisodiyotlarining o‘sishi Rossiya iqtisodiyoti tiklanishiga bog‘liq ekani, uzoq muddatli istiqbolda esa eng muhim omillardan biri iqlim o‘zgarishiga moslashish bo‘lishini qayd etdi.
Rossiyadan O‘zbekistonga pul o‘tkazmalari hajmi bosqichma-bosqich kamayishi kuzatilmoqda, deyiladi Jahon banki hisobotida. O‘tkazmalar miqdoridagi kamayish Rossiyadagi o‘zbekistonlik mehnat muhojirlari soni qisqargani, so‘m kursining rublga nisbatan mustahkamlangani va rubl inflyatsiyasi bilan izohlangan.
Jahon banki O‘zbekistonda rivojlanish siyosatini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha operatsiyani ma’qulladi. Operatsiya doirasida bank hukumatga maxsus imtiyozli shartlar asosida 800 million AQSh dollari miqdorida kreditlar shaklida moliyaviy yordam beradi.
Jahon banki Ijrochi direktorlari kengashi “O‘zbekistonda raqamli inklyuzivlik” loyihasini amalga oshirish uchun 50 mln dollar imtiyozli kredit ajratishni ma’qulladi. Loyiha orqali 9000 ga yaqin yoshlar, shu jumladan, 360 nafar nogironligi bo‘lgan shaxslarni ITES kompaniyalarida ish bilan ta’minlash rejalashtirilgan.
Jahon banki guruhi hisobotida O‘zbekiston iqtisodiyotini karbonsizlantirish bo‘yicha chora-tadbirlar mamlakatga taraqqiyot maqsadlariga erishish va fuqarolar farovonligini oshirishga yordam berishi qayd etildi. Hisobotda buni amalga oshirish uchun bir qancha tavsiyalar berib o‘tilgan.
O‘zbekiston va Jahon banki o‘rtasida 2027-yilga qadar karbonat angidrid emissiyasini 60 mln tonnaga kamaytiruvchi va energiya tariflarini liberallashtirishga yordam beradigan loyiha bo‘yicha kelishuv imzolandi. Mablag‘larning bir qismi kam ta’minlanganlarni energiya narxining oshishidan himoya qilishga sarflanadi.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting