Markaziy saylov komissiyasi hududlardan saylangan Senat a’zolari ro‘yxatini e’lon qildi. Unga ko‘ra, senatorlarning bir nafari 30 yosh, qolganlari 40 yoshdan oshgan. Senatning birinchi majlisi 19-noyabr kuni chaqiriladi.
O‘zbekiston prezidenti Oliy Majlis Senatining 9 nafar a’zosini tayinlash to‘g‘risidagi farmonni imzoladi. Konstitutsiyaning 92-moddasiga ko‘ra, ushbu 9 nafar senator davlat va jamiyat faoliyatida katta amaliy tajribaga ega bo‘lgan hamda alohida xizmat ko‘rsatgan eng obro‘li fuqarolar orasidan tayinlanadi.
Prezident deputat va senatorlar uchun yangi majburiyat va jazo choralarini joriy etish to‘g‘risidagi o‘zgartishlarni imzoladi. Ular yig‘ilishlarda yiliga 29 kundan ko‘p qatnashmasa, boshqa davlat fuqaroligini olsa, vakolatidan mahrum bo‘lishi mumkin. Etika qoidalarini buzishsa, maoshlaridan ham ushlab qolinishi mumkin.
Konstitutsiyaviy qonun loyihasi muhokamasida parlamentdagi senatorlar soni 100 tadan 65 taga qisqartirilishi ma’lum qilindi. Bunda har bir hududdan 4 tadan senator saylanadi. Prezident tomonidan tayinlanadigan senatorlar soni esa 16 tadan 9 taga kamaytiriladi.
Senatorlar, yuqori palata mas’ul xodimlaridan iborat guruh lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini o‘rganishni boshladi. Aslida hukumat qarori bilan 2023 yil 1 yanvardan barcha tashkilotlar ish yuritishda lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosiga to‘liq o‘tishi kerak edi.
Senatorlar Toshkent markazidagi Senat binosida ham elektr ta’minoti uzilib, sovuqligini ma’lum qildi. Bahodir Tojiyev xonasida paltosini yechmasligini aytgan bo‘lsa, Farhod Boqiyev rivojlangan davlatlar ham energetika inqirozini boshidan kechirayotganini eslatdi.
Poytaxtdagi ijtimoiy obyektlarning 85 foizi nogironlar to‘siqsiz foydalanishiga moslashtirilmagan. Metro bekatlarining ko‘plarida panduslar yo‘q, borlarida ham 45 gradus qilib o‘rnatilgan. Nogironlarning 93 foizi yerusti jamoat transportini qoniqarsiz deb baholadi. Senatorlar shaharsozlarni tanqid qildi.
O‘tkazilgan so‘rovga ko‘ra, 39 foiz yoshlar pora berishni korrupsiya deb hisoblamaydi, dedi Antikorrupsiya agentligi rahbari. Senator Mahmud Parpiyevning aytishicha, bu korrupsiyaga qarshi kurashda amalga oshirilishi lozim bo‘lgan ko‘plab ishlardan dalolat beradi.
Qoraqalpog‘iston maqomini Konstitutsiyada o‘zgartirish taklifi ortidan 1−2 iyulda respublikada namoyishlar bo‘lib o‘tdi. Prezident shaxsan Nukusga borgandan keyingina senator va deputatlar voqeaga o‘z munosabatini bildira boshladi. «Gazeta.uz» qonun chiqaruvchilarning fikrlarini bir materialga jamladi.
Antikorrupsiya agentligi rahbari Akmal Burxonov davlat organlari ochiqligining monitoringi yuzasidan ma’lumot berdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, 135 ta davlat organidan 80 tasi (60 foizi) 2021 yilning IV choragidagi davlat xaridlariga oid ma’lumotlarni e’lon qilmagan. 204 ta tuman va shahar hokimliklarining 43 tasida esa veb-saytning o‘zi umuman ishlamaydi.
Senat «snos» to‘g‘risidagi qonunni quyi palataga qaytarishi kutilmoqda. Senatorlarning fikricha, qonunni qayta ko‘rib chiqishga 7 ta moddadagi kamchiliklar va ochiq qolgan masalalar sabab bo‘lmoqda. Deputat Rasul Kusherbayev esa bu noto‘g‘ri ekanligini aytib, qonun qaytgudek bo‘lsa, Qonunchilik palatasi hujjatni prezidentga to‘g‘ridan-to‘g‘ri kiritishi mumkinligini eslatib o‘tdi.
Senatorlar «propiska» so‘zi ma’nan eskirganligi va fuqarolar ongida «to‘sqinlik qiluvchi», «erkinlikni cheklovchi» degan tushunchalarni keltirib chiqarayotgani uchun uni qonun hujjatlaridan butunlay chiqarishni ma’qullashdi. Endi uning o‘rniga «yashash joyi bo‘yicha ro‘yxatga olish» tushunchasi qo‘llaniladi.
Senatning navbatdagi yalpi majlisida «Geografik ko‘rsatkichlar to‘g‘risida» gi qonun ko‘rib chiqildi. Unga ko‘ra, endi tadbirkorlar o‘z tovarlarida ishlab chiqarilgan joy nomini ko‘rsatishi kerak. Qayd etilishicha, hozirgacha O‘zbekistonda faqat 4 ta tovar, xususan, 2 ta mahalliy mahsulotning geografik ko‘rsatkichi ro‘yxatdan o‘tkazilgan. Senatorlar ishontirishicha, mazkur qonun mintaqaviy brendlar rivojlanishi va hududlarning turistik jozibadorligi oshishiga xizmat qiladi.
Senat raisi Tanzila Narbayeva yalpi majlis vaqtida senatorlar faoliyatidagi tadbirbozlikni tanqid qildi. «Senatorlar faqatgina qo‘mita majlisi yoki qaysidir tadbirda ishtirok etish bilan cheklanib qolmoqda» — dedi u. Qolaversa, qo‘mitalar yetarlicha ishlamayotgani, ular faqat rahbarlarning axborotini tinglash bilan shug‘ullanayotgani ta’kidlandi.
Nazarbekda maktab va bolalar bog‘chasini qurishga mo‘ljallangan yer uchastkasi noqonuniy ravishda tadbirkorga berib yuborilgan. Senatorlar aralashuvidan so‘ng u boshlagan qurilish ishlari to‘xtatildi.
Senator Narimon Umarov matbuot anjumanida “Davlat tili to‘g‘risida"gi qonunning yangi tahriri Senatga kiritilmaganini aytdi. Vaholanki, qonun iyun oyi oxirida Senat yalpi majlisida ma’qullangan edi. Mazkur holatga boshqa hech kim izoh bermadi.
Senatning 21 yalpi majlisi 18 noyabr kuni chaqiriladi va unda asosiy e’tibor «Favqulodda holat to‘g‘risida»gi va «Gidrometeorologiya faoliyati to‘g‘risida»gi qonunlarga qaratiladi. Shuningdek, Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksga o‘zgartishlar kiritish kutilmoqda. Inson huquqlari bo‘yicha O‘zbekiston milliy markazini axboroti va hukumatga yuborilgan so‘rov ham muhokama qilinadi.
Senatorlar davlat budjetiga o‘zgartishlar kiritish orqali Enegretika vazirligiga «respublika iste’molchilarning ehtiyojlarini qondirish maqsadida tabiiy gaz sotib olish va sotishning o‘rtacha bahosidagi farqni qoplash uchun subsidiya» sifatida 1 trln so‘m ajratishni ma’qulladi.
Nogironlar, Karlar va Ko‘zi ojizlar jamiyatlari senatorlar rad etgan «Ijtimoiy tadbirkorlik to‘g‘risida»gi qonunni ma’qullashni so‘rab, Senatga murojaat qilgan edi. Shundan so‘ng, senatorlar Odiljon Iminov va Erkin Gadoyev jamiyatlar rahbarlari bilan uchrashdi. Ta’kidlanishicha, «uchrashuvda qonun imkoniyati cheklangan shaxslarga to‘g‘ridan-to‘g‘ri imtiyoz va preferensiyalar berishni nazarda tutmasligi tushuntirilgan». Qolaversa, hujjatni qayta ishlashda hamkorlik qilish taklif etilgan.
Senatorlar «Ijtimoiy tadbirkorlik to‘g‘risida»gi qonunning ba’zi normalarini qayta ko‘rib chiqish kerak deb hisoblab, uni qaytardi. Adliya vaziri Ruslanbek Davletov senatorlarning qonunni qabul qilishga qarshi bildirgan har bir argumentini rad etdi va ayrim siyosatchilar «xalqdan kelib chiqayotgan yangi g‘oyalarni tushunmasligini» ta’kidladi. Senat rahbari uzoq davom etgan debatga aralashishga va tomonlarni tinchlantirishga majbur bo‘ldi.
Qo‘shimcha imkoniyatlardan foydalanish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting