24 август куни Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг навбатдаги мажлисида депутатлар «Фуқароларнинг давлат пенсия таъминоти тўғрисида»ги қонунга ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш ҳақида»ги қонун лойиҳасини биринчи ўқишда кўриб чиқишди.
Амалдаги қонунчиликка мувофиқ, I ва II гуруҳ ногиронлик пенсияси тайинлангандан кейинги иш вақти ёшга доир ёки боқувчисини йўқотганлик пенсияси тайинланаётганида стажга қўшиб ҳисобланади. Бунда, ногиронлик пенсияси олаётган фуқаро пенсия ёшига етганда ёки боқувчисини йўқотганда ногиронлик пенсиясини олишни давом эттирса (бошқа пенсия турига ўтмаса), I ва II гуруҳ ногиронлик пенсияси тайинлангандан кейинги иш вақтини қўшиб ногиронлик пенсияси қайта ҳисобланмайди.
Қонун лойиҳаси билан 2023 йил 1 январдан бошлаб I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган шахсларга пенсия тайинлангандан кейин камида 1 йил иш стажига эга бўлса, иш стажи ва иш ҳақини ҳисобга олган ҳолда ҳамда келгусида ҳар 2 йилда ногиронлик пенсия миқдорларини қайта ҳисоблаш амалиёти жорий этилади.
Депутатларнинг таъкидлашича, ушбу қонун лойиҳасининг қабул қилиниши амалиётда қўллашда юзага келаётган турли хил ёндашувларнинг олдини олиш, коррупциоген факторларни келтириб чиқарувчи ҳолатларга барҳам бериш, ижтимоий адолат тамойилидан келиб чиқиб, ногиронлиги бўлган шахсларнинг даромадини оширишга хизмат қилади.
Ўзгартириш президентнинг апрелдаги фармони билан кўзда тутилган эди, аммо унда пенсия тайинланганидан кейин камида бир йиллик стаж тўғрисидаги талаб йўқ эди. Молия вазири ўринбосари Жамшид Абруевнинг таъкидлашича, бу шунчаки аниқлаштирувчи меъёр, чунки бугунги кунда пенсия тайинлашда талаб этиладиганидан ортиқча иш стажининг ҳар бир тўлиқ йили учун пенсияларнинг таянч миқдорлари I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган шахсларга ногиронлик пенсиялари — пенсияни ҳисоблаб чиқариш учун олинадиган ўртача ойлик иш ҳақининг 1 фоизи миқдорида оширилади.
Молия вазирлиги раҳбари ўринбосарининг айтишича, бугунги кунга қадар Ўзбекистонда 782 минг нафар ногиронлиги бўлган шахс рўйхатга олинган бўлиб, улардан 292 минг нафари меҳнатга лаёқатли. Шу билан бирга, уларнинг меҳнатга лаёқатлиларидан атиги 15 фоизи ёки 43,8 минг нафари иш билан таъминланган.
«Қонун қабул қилинган тақдирда, 2023 йилдан бошлаб 75 минг нафар ногиронлиги бўлган шахсларнинг пенсиясига ўртача 300 минг сўм қўшилади. Ҳамда келгусида меҳнат фаолиятини олиб борганларнинг пенсиялари ҳар икки йилда бир марта қайта ҳисоблаб борилади», — деди у.
Унинг сўзларига кўра, бугунги кунда ногиронлик нафақаси миқдори 698 минг сўмдан 2,7 млн сўмгача ўзгариб, ўртача 1,1 млн сўмни ташкил этади.
2023 йилда қонунни амалга ошириш учун давлат бюджетидан йилига қўшимча 275 млрд сўм маблағ талаб қилинади, деди молия вазири ўринбосари.
Депутатлар мазкур ҳужжатнинг қабул қилиниши пенсияларни ҳисоблашда турли ёндашувлар қўлланилишининг олдини олишга, коррупция омилларини келтириб чиқарадиган ҳолатларни бартараф этишга, шунингдек, ногиронлиги бўлган шахсларнинг даромадларини оширишга хизмат қилишига келишиб олдилар.
