100 ёшга тўлган «Муштум»нинг карикатуралари

100 йил аввал — 1923 йил 18 февралида Қодирий асос солган «Муштум»нинг илк сони чиққан. Танқидий ҳажвиялар исталган нашрда чиқиши мумкин, аммо бу журнални ажратиб турувчи жиҳат — унинг ўткир карикатуралари эди. «Газета.uz» «Муштум»да чиққан ҳажв-суратлар тўпламини эътиборингизга ҳавола қилади.

Абдулла Қодирийни «ўзбек романчилигининг асосчиси» деб улуғлайдилар. Қодирийнинг миллат олдидаги хизматлари фақат «Ўткан кунлар» ёки «Меҳробдан чаён» романларини ёзиш билан кифояланиб қолмаган, албатта. Бундан роппа-роса бир аср муқаддам — 1923 йилнинг 18 февраль куни «Муштум» журналининг биринчи сони босмадан чиққан эди. 100 йил ўтса ҳамки «Ўзбекистоннинг ягона ҳажв журнали» мақомини ўзида сақлаб турган бу нашрнинг асосчиси ҳам Абдулла Қодирийдир.

Бу 100 йилда Ўзбекистонда ўзгармаган ҳеч нарса қолмади. Журнал чиқа бошлаган вақтда ҳозирги Ўзбекистон ўрнида Туркистон, Бухоро, Хоразм Республикалари мавжуд эди. Кейинчалик улар номи Ўзбекистон бўлган янги давлатга бирлашди — «Муштум» чиқаётган мамлакатнинг номи ўзгарди, лекин «Муштум»нинг ўзи ўзгармади. Нафақат номи, балки ғояси, йўналиши ҳам, дейиш мумкин — у ҳали ҳам жамиятдаги иллатларга муштини кўрсатиб, улар устидан кулади.

Бу кулги, бу ҳажвиётнинг энг ўткир қисми, албатта, карикатуралардир. «Муштум»нинг 100 йиллик тўйи муносабати билан «Газета.uz» турли йилларда журналда эълон қилинган карикатуралар тўпламини эътиборингизга ҳавола қилади. Улар орасида 90 йил аввал, 60 йил аввал, 30 йил аввал чизилганлари бор, аммо, назаримизда, ҳали ҳам ўз долзарблигини йўқотмаган.

Ушбу тўпламни тайёрлашда кўрсатган ёрдами учун «Муштум» журнали таҳририятига ва Ўзбекистон Миллий кутубхонасига миннатдорчилик билдирамиз.