20 июль куни АҚШ Молия вазирлиги Россияга санкция остидаги маҳсулотлар етказиб берилаётгани сабабли Қирғизистоннинг тўртта компаниясига нисбатан санкциялар жорий этилганини маълум қилди.
Қирғизистонда рўйхатдан ўтган RM Design and Development, «Прогресс лидер», «ГТМЕ Технологии» ва «Карголайн» компаниялари санкциялар остида қолди. Тўрт компаниянинг барчаси Россиянинг 2022 йил февралида Украинага бостириб киришидан кейин ташкил этилган, дейилади пресс-релизда.
«Қирғизистонда жойлашган компаниялар Россиянинг Украинага кенг кўламли бостириб кириши бошланганидан бери вақти-вақти билан Россияга электрон компонентлар ва бошқа технологияларни экспорт қилиб келмоқда», — деди АҚШ молия вазирлиги. Ушбу етказиб беришнинг бир қисми икки мақсадли товарлар бўлиб, Россия мудофаа сектори корхоналарига йўналтирилгани айтилган.
Ушбу компаниялар ҳақида нималар маълум ва улар қандай маҳсулотларни етказиб берган?
RM Design and Development МЧЖ 2022 йил март ойида ташкил этилган бўлиб, электрон ва телекоммуникация ускуналари ҳамда эҳтиёт қисмлар етказиб бериш билан шуғулланади. Компания Россияга икки мақсадли маҳсулотлар, жумладан, Россия ҳарбий-саноат комплекси учун электроника етказиб беради. Ташкил этилганидан буён компания Россия компанияларига яримўтказгичлар, интеграл микросхемалар ва конденсаторлар каби юзлаб партияда маҳсулотларни жўнатди.
«Прогресс лидер» МЧЖ 2022 йил март ойида рўйхатга олинган. Компания асосчиси Россия фуқароси Татьяна Иванова ҳисобланади. Шунингдек, у электрон ва оптик ускуналар, шунингдек, компьютерлар ва тегишли ускуналарни сотувчи Россиянинг «Сиайси» компаниясига эгалик қилади. «Прогресс лидер» «Сиайси»га кўплаб етказиб беришларини амалга оширган.
2022 йил июнь ойида ташкил этилган «ГТМЕ Технологии» Ёпиқ акциядорлик жамияти (ЁАЖ) Россияга микросхемалар каби ўнлаб маҳсулотлар партияларини етказиб берди.
«Карголайн» МЧЖ ҳам 2022 йил март ойида ташкил этилган. Компания Россияга, жумладан, АҚШ экспорт назорати остидаги авиакомпанияларга миллионлаб долларлик чет элда ишлаб чиқарилган самолётларни етказиб берган.
Қирғизистонга қарши санкциялар таҳдиди
Аввалроқ The Washington Post (WP) Америка расмийларига таяниб, Россияга Ғарб санкцияларини четлаб ўтишда ёрдам бергани учун Қўшма Штатлар Қирғизистонга қарши «иқтисодий чоралар» тайёрлаётгани ҳақида ёзганди.
Нашр қандай чоралар эканига аниқлик киритмаган, бироқ бундай ҳолларда одатда санкциялар ва компанияларни «қора рўйхат»га киритиш қўлланишига ишора қилган.
Қирғизистон ҳукумати WP нашри хабарига дарҳол муносабат билдирган. Қирғизистон Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси «Россияга қарши санкция чекловларини бузишда Қирғизистон давлатининг ўзи ҳам, бирон-бир давлат тузилмаси ва компаниялари ҳам алоқаси йўқ», деб таъкидлади.
Разведка хизмати хусусий компанияларнинг санкциялар режимини бузишда «эҳтимолий иштироки» борлигини тан олган ва ушбу фирмаларни аниқлаш ва уларнинг фаолиятини тўхтатиш бўйича иш бошланганини эълон қилган.
Қирғизистон Иқтисодиёт ва савдо вазирлиги, шунингдек, АҚШ ва Европа Иттифоқи вакиллари билан маслаҳатлашувлардан сўнг мамлакат ҳарбий ва икки мақсадли маҳсулотларга нисбатан экспорт назоратини кучайтирганига ишонтирган.
Украина Ташқи ишлар вазирлиги Қирғизистоннинг Киевдаги элчиси Идрис Кадиркуловни «Россияга қарши санкцияларни четлаб ўтишда Қирғизистон юрисдикциясидан фойдаланиш» ҳақидаги маълумот юзасидан тушунтириш бериш учун чақиртирган.
ТИВ Қирғизистондан Россияга ҳарбий техникаси учун ишлатилиши мумкин бўлган товарларнинг реэкспорт қилиниши «Украина томонидан Россиянинг агрессив урушини қўллаб-қувватлашга қаратилган нодўстона ҳаракатлар сифатида баҳоланишини» қайд этган.
