Давлат активларини бошқариш агентлиги «Пойтахт банк» устав капиталидаги 100 фоиз акциялар пакетини Бирлашган Араб Амирликларининг Bond Investments limited LLC компаниясига 10 млн долларга сотиш бўйича келишувга эришди. Бу ҳақда агентлик матбуот хизмати хабар берди.

Келишувда тўлов бирйўла амалга оширилиши шарти мавжуд.

«Пойтахт банк»нинг ташкил этилиши

2017 йил Ўзбекистон Марказий банки Тошкентда «Пойтахт банк» ташкил этилишини маълум қилганди. Мазкур банк арзон кўп квартирали уйларни лойиҳалаштириш ва қуришга буюртма бериш ҳамда ипотека кредитларини ажратиш билан шуғулланиш учун очилган. 2018 йил 29 декабрь куни Марказий банк унга банк операцияларини амалга ошириш учун лицензия берган.

Дастлаб банк устав капитали учун бошланғич улуш сифатида пойтахтнинг маҳаллий бюджети ҳисобидан 3 млрд сўм йўналтириш, шунингдек, юридик ва жисмоний шахслар, жумладан, хорижий инвесторларни жалб этишни ҳисобга олган ҳолда 10 млн евродан кам бўлмаган эквивалентда шакллантириш белгиланганди. Лекин кейинчалик банкнинг устав капитали 100 фоиз пойтахт ҳокимияти ҳисобидан шакллантирилиб, 100 млрд сўм (ўша пайтдаги Марказий банк курси бўйича қарийб 12 млн доллар)ни ташкил этган (банк устав капиталига қўйиладиган ўша вақтдаги минимал талаб миқдори).

Банкни хусусийлаштириш ҳаракатининг бошланиши

2021 йил май ойида Давлат активларини бошқариш агентлиги «Пойтахт банк» устав капиталидаги 100 фоиз улушни максимал қийматда, шу билан бирга, келгусида банкнинг молиявий ҳолати барқарорлигини ошириш ва ривожлантириш шартлари билан оммавий савдолар орқали сотиш режаси ҳақида эълон қилди. Битим доирасида Deloitte компанияси консультант сифатида танлаб олинди.

Кейинроқ Россиянинг «Экспобанк»и «Пойтахт банк»ни хусусийлаштиришни режалаштирилаётгани хабар қилинганди. 30 сентябрга келиб Давактив «Пойтахт банк»ни хусусийлаштириш юзасидан «Экспобанк» билан келишув меморандумини имзолади.

2023 йилга келиб, Марказий банк раиси Мамаризо Нурмуратов банки сотиш бўйича «айрим стратегик инвесторлар» билан музокаралар олиб борилаётганини маълум қилди. 2023 йилнинг 1 сентябридан бошлаб Ўзбекистонда банкларнинг устав капитали камида 200 млрд сўм бўлиши кераклиги белгиланган бўлишига қарамай, 1 октябрь ҳолатига кўра «Пойтахт банк» устав капитали минимал талабларга жавоб бермай келаётганди.

«Биз уни эртага сотиб юборадиган бўлсак, шаҳар ҳокимлиги у ерга 100 млрд дан камроқ маблағ киритишидан нима маъно? Шу позициядан келиб чиқиб, биз бу банкка нисбатан мазкур талабни киритмадик», — дея тушунтирганди ўшанда банкка нисбатан чора кўрилмаётганининг сабабини Нурмуратов.

2023 йилнинг декабрь ойида Россиянинг «Экспобанк»и АҚШ санкцияларига учради. Давактивнинг қайд этишича, халқаро муносабатларда юзага келган вазият сабабли «Экспобанк» «Пойтахт банк» бўйича амалдаги келишув шартларини бажара олмаслиги инобатга олиниб, у бекор қилинган.

Шундан сўнг Давактив ва хусусийлаштириш жараёнига жалб этилган халқаро профессионал консультант «Deloitte» томонидан стратегик инвесторлардан таклифларни қабул қилиш ишлари давом эттирилди.

«Жараён давомида Bond Investments limited LLC компанияси томонидан тақдим этилган таклиф аввалги талабгорларнинг билдирган сотиб олиш қийматидан ҳамда мустақил баҳоловчи (KPMG халқаро компанияси) томонидан баҳоланган қийматдан юқори бўлган тижорат таклифи ҳисобланади», — дея таъкидлаган Давактив.

Консультант томонидан Bond Investments limited LLC компанияси ҳамда унга тегишли шахсларидан ҳеч бири Европа Иттифоқи, АҚШ, шунингдек, йирик халқаро молия институтларининг очиқ санкциялари рўйхатига киритилмагани ўрганилган.

«Инвестор Бирлашган Араб Амирликларининг юқори суръатларда ривожланаётган инвестиция компанияларидан бири бўлиб, Das Holding LLC компанияси гуруҳи таркибида фаолият юритади. Холдинг гуруҳи Яқин Шарқ ва бутун дунёдаги диверсификацияланган бизнес соҳаларида фаолият юритувчи компаниялардан иборат. Таъкидлаш лозимки, холдинг гуруҳи БААда исломий ва рақамли банкни ўз ичига олган муваффақиятли банкларни ташкил этиш ва уларнинг фаолиятини юритиш тажрибасига эга. Ушбу тажриба Ўзбекистон банк секторида татбиқ этишга хизмат қилади», — дейилади хабарда.

Инвестор томонидан ушбу банк негизида энг замонавий мобил ва рақамли молиявий технологияларни жорий қилган банк инфратузилмасини яратиш режалаштирилган. Битимни ҳуқуқий жиҳатдан тўлиқ якунлаш учун инвестор Ўзбекистон Марказий банкининг «Пойтахт банк» акцияларини сотиб олишга доир дастлабки рухсатномасини олиши талаб этилади.