2024 йилнинг май ойида Ўзбекистоннинг йирик корхоналарида газ қазиб олиш ҳажми сўнгги йилларда рекорд даражада 3,52 млрд куб метргача қисқарди, дейилади Статистика агентлигининг саноат ишлаб чиқариши бўйича ҳисоботида. «Газета.uz» маълумотларни ўрганиб чиқди.

Бу 2023 йил май ойига (3,6 млрд куб метр) нисбатан 2,1 фоизга, 2022 йил майга (4,06 млрд) нисбатан 13,1 фоизга ва 2021 йилнинг майига (4,3 млрд) нисбатан 18,1 фоизга камдир. Шунингдек, бу 2020 йилнинг августидан бери кузатилган энг паст кўрсаткич (3,54 млрд).

Январь-май ойларида ишлаб чиқариш ҳажми 18,8 млрд куб метрни ташкил этди, бу ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 5,2 фоизга ёки 1,04 млрд куб метрга камдир.

»газ,2024 йил январь апрель ва 2020−2023 йил январь апрель ойлари учун солиштирма маълумотлар. Манба: Статистика агентлиги.

Йирик энергия таъминоти корхоналари томонидан май ойида электр энергияси ишлаб чиқариш кескин пасайиб, 3,19 млрд кВт/соатни ташкил этди, бу ўтган йилнинг май ойига (5,5 млрд) нисбатан 2,3 млрд кВт/соатга (-58%), шунингдек, апрель ойидаги кўрсаткичдан 4,68 млрд кВт/соатга (-59,4 фоиз) камдир.

Январь-май ойларида ишлаб чиқариш 31,16 млрд кВт/соатгача камайган, бу 2023 йилнинг беш ойлик кўрсаткичидан 1,3 фоизга ёки 426,7 миллион кВт/соатга кам дегани.

Аввалроқ, энергетика вазири Жўрабек Мирзамаҳмудов май ойи учун тарифлар қисман оширилганидан сўнг Ўзбекистонда 2023 йилнинг шу даврига келиб электр энергияси истеъмоли 324 миллион кВт/соатга, газ истеъмоли 125 миллион куб метрга камайгани ҳақида хабар берганди. Статистика агентлиги маълумотлари истеъмолнинг пасайишига энергия ишлаб чиқаришнинг камайгани ҳам таъсир қилганини кўрсатмоқда.

»газ,

Эслатиб ўтамиз, мамлакатда ишлаб чиқарилаётган электр энергиясининг 80 фоизи газда ишлайдиган иссиқлик электр стансияларига тўғри келади, бироқ фотоэлектр стансияларининг янги қувватлари ишга туширилиши билан уларнинг улуши камайиб бормоқда.

Нефт қазиб олиш 63,7 минг тоннани ташкил этди (-7,8% ёки 2023 йил май ойига қадар минус 5400 тонна). Беш ой давомида 305 минг тонна ишлаб чиқариш қайд этилди (ўтган йилнинг шу даврига нисбатан -6,9%). Бироқ, бу октябрь ойи бошидан бери максимал кўрсаткичдир (63,9 минг тонна).

Май ойида 104,9 минг тонна автомобиль бензини ишлаб чиқарилган бўлиб, бу 2023 йилнинг май ойига (46,2 минг) нисбатан қарийб 2,3 баробар кўпдир (бу Бухоро нефтни қайта ишлаш заводининг ўша пайтдаги таъмирлаш ишлари туфайли ишни тўхтатиб қўйгани билан боғлиқ). Беш ойлик таққослашда ўсиш атиги 3,3 фоизни ташкил этганини кўриш мумкин — 550,8 минг тоннадан 568,9 минг тоннагача.

Ўтган ойда дизел ёқилғиси ишлаб чиқариш 82 фоизга — 60,6 минг тоннадан 22,5 минг тоннагача қисқарди. Аввалги йилнинг январь-май ойларига нисбатан бу кўрсаткич 12,6 фоизга камайиб, 384,4 минг тоннани ташкил этди.

»газ,

Ойлик кўмир қазиб олиш ҳажми ўтган йилнинг май ойига нисбатан 14,1 фоизга ошиб, 574,9 минг тоннани (+71,2 минг тонна) ташкил этди. Бироқ шунга қарамай январь-май ойларида ишлаб чиқариш 3,7 фоизга тушиб, 1,9 млн тоннани ташкил этди.

Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистон ўтган йили экспорт қилганидан кўра кўпроқ газ импорт қилди. Таъминотдаги фарқ 165 млн доллардан ошди ва у ўсишда давом этмоқда. «Газета.uz» мамлакат ичидаги улкан газ захираларига қарамай, бундай ҳолатга олиб келган омилларни таҳлил қилганди.

Бундан ташқари, Ўзбекистондаги энг йирик газ ишлаб чиқарувчи «Ўзбекнефтгаз» компанияси газ қазиб олишни кўпайтириш учун юзлаб млн доллар сармоя киритаётгани, бироқ қазиб олиш пасаяётгани ҳақида ёзгандик.

Шунингдек, Ўзбекистон ва Россия газ ва электр энергиясини сезиларли даражада ошириш бўйича музокаралар олиб бормоқда.