АҚШ президенти Жо Байден мамлакатнинг собиқ раҳбари, Республикачилар партиясидан президентликка номзод Дональд Трампга суиқасд уюштирилгани муносабати билан халққа телемурожаат қилди. Баёнот матни Оқ уй сайтида эълон қилинди.
14 июль куни Овал кабинетда ёзилган мурожаатида Байден Америка сиёсатидаги «қизғинликни пасайтириш» зарурлиги ҳақида гапирди. Президентнинг таъкидлашича, Пенсилваниядаги сайловолди ташвиқоти митингида Трампга ўқ отилгани «барчани орқага қадам ташлашга чақиради».
«Биз бундай зўравонликнинг одатий ҳолга айланишига йўл қўя олмаймиз. Мамлакатимизда сиёсий риторика қизғинлашди. Уни совитиш вақти келди. Бунинг учун барчамиз жавобгармиз», — деди Байден.
«Америкада биз келишмовчиликларимизни сайлов қутиларида ҳал қиламиз. Бу шундай бўлади: ўқ билан эмас, балки сайлов қутисида», — деди Байден.
Президент Трампнинг тезроқ соғайиб кетишини тилади ва митинг чоғида оиласини ўқлардан ҳимоя қилаётганда ҳалок бўлган 50 ёшли ўт ўчирувчи Кори Компаторнинг оиласига ҳамдардлик билдирди.
Байденнинг айтишича, суиқасднинг мақсади ҳали аниқланмаган ва тергов давом этмоқда.
Бу Байденнинг президентлик даврида Овал кабинетдан Америка халқига қилган учинчи мурожаати бўлди. Қоидага кўра, бундай чиқишлар америкаликлар учун катта аҳамиятга эга бўлган воқеаларга бағишланади, дея аниқлик киритди Reuters.
Трамп — суиқасд ҳақида
Собиқ президент The Post Sunday таблоидига берган интервьюсида суиқасдни «жуда сюрреал тажриба» деб атади. «Касалхона шифокори ҳеч қачон бундай нарсани кўрмаганлигини айтди ва буни мўъжиза деб атади», — деди Трамп. Унинг сўзларига кўра, шифокор ҳеч қачон АR-15 отишмасидан омон қолган одамни кўрмаганини айтди.
«Мен бу ерда бўлмаслигим, мен ўлган бўлишим керак эди», — дея қўшимча қилди Трамп. Унинг сўзларига кўра, у ноқонуний муҳожирлар ҳақидаги плакатдаги хабарни ўқиш учун бошини ўнгга бургани сабаб ўқ унинг ўнг қулоғига тегган ва шунинг учун омон қолган.
Сиёсатчи Махфий хизмат ходимларига миннатдорчилик билдириб, уларнинг суиқасд пайтидаги ҳаракатларини қаҳрамонлик деб атади. «Улар уни [ўқ отган шахсни] кўзлари орасига бир ўқ билан ўлдиришди… Улар ажойиб иш қилишди», — деди у.
Трамп, шунингдек, Жо Байденнинг суиқасддан кўп ўтмай унга қўнғироқ қилганини ҳам эътироф этди. Собиқ президентнинг айтишича, Байден «жуда яхши». Трамп энди иккаласининг ҳам сайлов кампанияси «маданийроқ» бўлиши мумкинлигини тан олди.
Суиқасд ҳақида нималар маълум?
Федерал тергов бюроси суиқасдни Пенсилвания штатидаги Байтел-Парк шаҳрида яшовчи 20 ёшли Томас Метю Крукс амалга оширганини аниқлади. Йигит илгари полиция эътиборига тушмаган, шунингдек, унинг руҳий саломатлиги билан боғлиқ муаммолар ҳам бўлмаган.
Крукс икки ой олдин жамоа коллежини муҳандислик бўйича кичик инженер даражасига эга бўлган. Маълумки, у шахмат ва дастурлашни яхши кўрган, реабилитация марказида ассистент бўлиб ишлаган.
2021 йилда Демократик йўналишдаги Прогрессив cайлов лойиҳасига 15 доллар хайрия қилганига қарамай, Крукс АҚШ сайловчилар маълумотлар базасида республикачилар рўйхатига киритилган.
Крукс Трамп гапирган саҳнадан тахминан 120−150 метр узоқликдаги бино томидан ўқ узган. У Махфий хизмат ходимлари томонидан йўқ қилинган ва унинг танаси ёнидан отасининг номига сотиб олинган ярим автоматик АR-15 милтиғи топилган.
Америка оммавий ахборот воситаларининг реакцияси
«Шанба куни Пенсилваниядаги митингда Доналд Трампга уюштирилган суиқасд 2024 йилги президентлик пойгасини шок ва ноаниқликка олиб келди.
Президент Байденнинг кампанияси шошилинч равишда бутун мамлакат бўйлаб эфир тўлқинларидан телевизион рекламаларни олиб ташлади ва барча расмий чиқувчи алоқаларни тўхтатди — на маблағ йиғиш қўнғироқлари, на янгиликлар релизлари. Байден кампаниясининг ички буйруғи барча ходимлардан «ижтимоий тармоқларда ёки омма олдида ҳар қандай изоҳ беришдан сақланишни» сўради. Трампнинг сайловолди штаби ҳам худди шундай кўрсатмаларни олган.
Албатта, отишма мусобақанинг қиёфасини ўзгартирди. Аммо унинг сиёсий жиҳатдан қандай ривожланиши ҳақидаги дарҳол пайдо бўлган саволлар жавоблардан кўра кўпроқ тахминларни келтириб чиқарди. Шуниси аниқки, халқ Америка сиёсатида хунук ва кучайиб бораётган янги зўравонлик тўлқинига дуч келмоқда".
«Доналд Трамп душанба куни Республикачилар миллий қурултойининг очилишида MAGA (Make America Great Again) ҳаракатининг янада буюк афсонавий қаҳрамони сифатида суиқасддан кейин тирилади (бу тадбир Трампнинг президентликка номзодини расман маъқуллаши кутилмоқда).
Сайловчилар чуқур ташвишли воқеаларга қандай муносабатда бўлишларини айтишга ҳали эрта… Лекин ҳар бир номзоднинг яқин кунларда қабул қиладиган қарорлари ва уларни ифодалашга интилаётган оҳанг сайловолди ташвиқоти қандай кечиши учун муҳим бўлади".
«Деярли ўн йил давомида Дональд Трамп демократлар ўртасида бирдамликни таъминловчи энг катта куч ва унинг партиясидаги бўлинишнинг энг катта манбаи бўлди. Энди, республикачилар Трампни учинчи навбатдаги сайловга номзод сифатида кўрсатмоқчи экан, вазият ўзгариб кетди.
Суиқасд ва Трампнинг қарши жавоби унинг мухолифларини ва балки бутун мамлакатни асабийлаштиради ва бизнинг демократиямиз асосан иммунитетга эга бўлган авторитар сиёсатга даъвосини кучайтиради. Трампнинг сиқилган мушти унинг нафақат сайловолди кампаниясида, балки ғалаба қозонса, иккинчи муддатда унинг импульсларига қаршилик кўрсатиш эҳтимоли камроқ бўлган партиядаги мавқейини мустаҳкамлайди".
