Ўзбекистон ва Озарбайжон қўшма инвестиция фонди миқдорини ошириш, янги авиақатновлар очиш, Боку ва Тошкентда Боқий шаҳар мажмуаларини қуриш бўйича келишувга эришди, деб хабар бермоқда Report ахборот агентлиги. Президент Илҳом Алиевнинг 23 август куни Тошкентга давлат ташрифи чоғида у ва президент Шавкат Мирзиёев икки мамлакат ишбилармон доиралари вакиллари билан учрашди. Учрашув қандай ўтган — бизнинг шарҳимизда.
«Ҳар бирини юзидан танийман»
Ўзбекистон президенти таъкидлашича, «мамлакатлар тадбиркорлари узоқ вақтдан бери таниш, лекин бизда президентлар ҳомийлигида бундай учрашув бўлмаган».
«Бу столда Озарбайжонда ҳам, Ўзбекистонда ҳам ишонч билан оёққа турган етакчи компаниялар раҳбарлари ва вакиллари ўтирибди. Сўнгги уч-тўрт йил ичида мен сизга яна бир бор айтмоқчиманки, мен ушбу бизнес элитани ўстираман ва ҳимоя қиламан. Чунки бизнинг тарихимиз бор, баъзи одамлар ва улар бизда нима бўлганини ва ҳозир нима борлигини билишади. Демак, мен учун уларнинг ҳар бири ҳақиқатан ҳам менинг болам. Уларнинг ҳар бирини юзидан танийман, шу ерда ўтирган бизнес элита вакилларининг ҳар бири билан учрашиб, барча шароитларни яратиб бераман. Бугун эса Озарбайжон компаниялари билан ҳамкорлик қилишларини истайман», — деди у.
Икки мамлакат ўртасидаги бизнес-форумда ташриф доирасида 2 миллиард долларлик лойиҳалар портфели шакллантирилди.
Шавкат Мирзиёев. Манба: president.az.
«Мамлакатларни бир-бирига яқинлаштириш учун сиёсий ирода бор»
Шавкат Мирзиёев Илҳом Алиевнинг таклифини қабул қилгани ва 2025 йилда Озарбайжонга ташриф буюриш ниятида эканини айтди.
Ташриф якунлари бўйича Ўзбекистон ва Озарбайжон Иттифоқчилик муносабатлари тўғрисидаги битимни имзолади.
«Биласизми, биз қисқа вақт ичида ҳеч қайси давлат билан бундай шартнома имзоламаганмиз. Нега мен ва ҳурматли Илҳом Ҳайдарович қисқа вақт ичида бунга эришдик? Чунки мамлакатларни бирлаштириш, халқларни бирлаштириш учун сиёсий ирода бор», — деб тушунтирди Ўзбекистон раҳбари.
Шавкат Мирзиёев Озарбайжон шаҳарларидан Самарқанд, Фарғона, Урганчга авиақатновлар очиш, қўшма сайёҳлик-ишбилармонлик мажмуалари ташкил этишни таклиф қилди.
«Илҳом Ҳайдарович билан келишиб олдик, мен Бокуда ҳам, Тошкентда ҳам бизникига ўхшаш қурилишни бошлашни таклиф қилдим — эшитган бўлсангиз, Самарқандда ҳам худди шу «Боқий шаҳар»га ўхшаш «Боқий шаҳар» қурдик. Қанча гектар кераклигини ҳам айтдим: бизга камида 5 гектар керак, 10 гектар бўлса, ундан ҳам яхшироқ. Яъни, барча шароитларни яратиш учун. Бокуда ўзбек ери бўлади, Тошкентда эса озарбайжон ери бўлади», — деди Ўзбекистон президенти.
«Ушбу лойиҳа билан шуғулланмоқчи бўлган ишбилармонлар аллақачон бор», — деди у.
Илҳом Алиев. Манба: president.az.
«Бокуда Ўзбекистон бурчагини ташкил этиш таклифини қўллаб-қувватлайман»
Илҳом Алиевнинг таъкидлашича, томонлар саноат (оғир, автомобилсозлик, енгил), қишлоқ хўжалиги (пахтачилик, ипакчилик, боғдорчилик), туризм ва меҳмонхона бизнеси соҳаларида сармоявий дастурларни белгилаб олган.
Томонлар, шунингдек, «Озарбайжон ва Ўзбекистонда нималар бўлаётгани, қандай йирик лойиҳалар амалга оширилаётгани ва бизнес учун қандай имкониятлар мавжудлиги ҳақида кўпроқ маълумотга эга бўлиши учун» бизнес лойиҳаларини ахборот билан таъминлашга келишиб олдилар.
«Бугун биз етакчи бизнес тузилмалари билан гаплашяпмиз, лекин ишончим комилки, кичик бизнес, ўрта бизнес вакиллари кўп бўлади, улар ҳам ўз корхонасини очишни хоҳлайди, балки 1000 кишига эмас, масалан, Хонкелдида 5 кишилик тикувчилик фабрикаси бўлади. Бу улар учун ҳам бўлади, ишонаманки, бугунги ташриф ва биз нима ҳақида гаплашаётганимиз ва имзолаганимиз шундай сигнал бўлади», деди у.
Озарбайжон президенти Боку мери Элдар Азизовга «Ўзбекистоннинг бир бурчаги учун 5 гектардан 10 гектаргача яхши жой танлаш» бўйича топшириқ беришини айтди.
«Мен Шавкат Миромоновичнинг Бокуда Ўзбекистон гўшасини, Тошкентда эса Озарбайжоннинг маданият, анъана ва меъморчиликни ўзида мужассам этган гўшасини ташкил этиш таклифини тўлиқ қўллаб-қувватлайман. Шунинг учун биз ҳам бу борада фаол ишлаймиз. Ўйлайманки, биз яқин орада шундай жой топамиз», — деди у.
Озарбайжон бизнеси учун Ўзбекистонда қулай шароитлар
Ўзбекистон президенти Ўзбекистонда озарбайжон бизнеси учун қулай шароитлар яратишга ишонтирди.
«Мен ҳамиша Илҳом Ҳайдаровичга бир нарсани айтаман, агар биз ўзимизнинг импорт ўрнини босишга қарасак, бошқа мамлакатларни боқишимизни кўрамиз. Агар ҳамкорлик қилсак, 2−3 йилда кўп нарсага эришамиз ва натижа бўлади,» — деди Мирзиёев.
Илҳом Алиевнинг айтишича, Озарбайжоннинг Евлах туманида қуриладиган Global Textile янги тўқимачилик кластерида 40 минг тонна пахта хомашёси ишлаб чиқарилади, бу маҳаллий ишлаб чиқаришнинг деярли 15 фоизига (300 минг тонна) тўғри келади. Келгусида корхона майдонини икки баробарга — 5 минг гектардан 11 минг гектарга ошириш режалаштирилган.
«Бундан ташқари, у ерда ҳаммаси суғориладиган ерлар, менимча, сизларнинг технологияларингиз билан гектарига 4−5 тоннадан йиғиб оламиз. Яъни 50 минг тонна ҳажмга етишимиз мумкин. Бу жиддий ўсиш бўлади», — деди у.
Шавкат Мирзиёев Global Textile компанияси раҳбари Музаффар Разоқовга 2 минг иш ўрни яратилиши режалаштирилган мазкур лойиҳа «Ўзбекистоннинг энг кўрсаткичли кластери»га айланишини таъминлаш бўйича топшириқ берганини айтди.
«Илҳом Ҳайдарович, 3−4 йил давомида, рақамлар билан айтганда, биз пахтанинг қарийб 15 фоизини қайта ишладик. Аммо образли қилиб айтганда, 2016 йилдан буён 700 млн дона тайёр тола сотилган. Бугун биз бу соҳани бутунлай ўзгартириб юбордик. Биз экспорт қиляпмиз, фақат экспорт қиляпмиз. Бундан ташқари, бизда солиқлар келиб тушади — тахминан 2,5 миллион, биз бу соҳага бутун республика бўйлаб аёлларни жалб қилдик. Бизда бу соҳада 4−4,5 млрд экспорт бор. Яъни бу бизнинг ишларимизнинг ҳақиқий натижалари,» — деди Ўзбекистон раҳбари.
Денгиз юкларини ташишда ҳамкорлик
Озарбайжон президенти денгизда юк ташиш доирасида, айниқса, Хитой-Қирғизистон-Ўзбекистон темир йўли қурилиши фонида ҳамкорликни таклиф қилди.
«Аввалги учрашувлардан бирида мен Шавкат Миромоновичга ҳозир Қора денгиз минтақасига фаолроқ ҳаракатланаётганимиз ҳақида маълум қилгандим. Биз 4 та Афрамакс танкерини сотиб олдик. Қора денгизда аввалдан бор кемаларимиздан ташқари. Шунинг учун, агар сиз келажакда бу билан қизиқсангиз, биз Қора денгизда ташиш бўйича биргаликда ишлашимиз мумкин, чунки у ерда буюртмалар ҳажми жуда катта ва Қора денгиз ҳавзасининг қийинчиликлари, улар айтганидек, ҳозир маълум. Шу боис, бу ерда биргаликда ишлашимиз мумкин бўлган ўринлар бор», — деди Илҳом Алиев.
Шавкат Мирзиёев еттита лойиҳани молиялаштириш учун ажратилган қўшма сармоя жамғармаси миқдорини ошириш ва учинчи давлатлар, жумладан, Афғонистон бозорларига чиқиш бўйича келишув имзоланганини маълум қилди.
2023 йилнинг февраль ойида Ўзбекистон ва Озарбайжон ўртасида устав капитали 500 миллион доллар бўлган қўшма инвестиция фондини ташкил этиш тўғрисидаги битим имзоланган эди.
Аввалроқ президентлар Каспий денгизи орқали Европага ортиқча «яшил» энергия экспорти лойиҳасини амалга оширишни тезлаштиришга келишиб олгани хабар қилинганди. Томонлар Транскаспий йўлагини ривожлантиришга ҳам келишиб олдилар.
