Қозоғистонда атом электр станциясини қуриш бўйича умуммиллий референдум 6 октябрь куни бўлиб ўтади. Бу ҳақда Қозоғистон президенти Қосим-Жомарт Тоқаев душанба куни бўлиб ўтган парламент палаталарининг қўшма йиғилишида Қозоғистон халқига йўллаган йиллик мурожаатида маълум қилди.
Унинг сўзларига кўра, «глобал энергия танқислиги кучайиб бораётганини ҳисобга олган ҳолда, биз ишончли ва экологик тоза энергия манбаларига жуда муҳтожмиз». Унинг фикрича, «атом энергетикасини ривожлантиришга энг катта эътиборни қаратиш керак».
«Бу турдаги генерация иқтисодиётимизнинг тез ўсиб бораётган эҳтиёжларини сезиларли даражада қондира олади. Бугунги кунда 30 та ривожланган ва ривожланаётган давлатда 200 га яқин АЭС фаолият кўрсатмоқда. Биз мамлакатимизнинг узоқ муддатли миллий манфаатлари ва ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда келажак ҳақида ўйлашимиз керак. Шунинг учун мен ҳар доим атом электр станциясини қуриш масаласида пухта ўйланган қарор қабул қилиш, стратегик характердаги режаларни жамиятда кенг муҳокама қилиш зарурлигини таъкидлаб келганман», — деди у.
Қозоғистон раҳбари «мамлакат ҳаёти учун муҳим бўлган ҳар бир қадамни халқнинг қўллаб-қувватлаши билан амалга ошириш керак», деб ҳисоблайди.
«АЭС бўйича референдумда ҳам шундай бўлиши керак. Уни ўтказиш ҳақида ўтган йили гапирган эдим, яъни бу мавзу бир йилдан буён жамоатчиликнинг кун тартибида турибди. Бу фуқаролар томонидан оқилона қарор қабул қилиш учун етарли муддат деб ҳисоблайман. Шу муносабат билан ҳукумат таклифини қўллаб-қувватлайман. АЭС қурилиши бўйича умуммиллий референдум жорий йилнинг 6 октябрь куни бўлиб ўтади, бугун мен тегишли фармонни имзолайман» — деди у.
Президент бўлажак референдум «кенг умуммиллий мулоқотнинг яна бир кўриниши ва „эшитувчи давлат“ концепциясини амалга оширишнинг ёрқин намунаси» бўлишини таъкидлади.
«Аслида, бундай қадамлар билан биз янги ижтимоий-сиёсий маданиятни шакллантирамиз, асосий давлат қарорларини қабул қилишнинг янги стандартларини яратамиз» — деди президент.
- Қозоғистонда АЭС қуриш бўйича мунозаралар бир неча йилдан бери давом этиб келмоқда. 2023 йил сентябрида Қозоғистон президенти Қосим-Жомарт Тоқаев бу масалани референдумга қўйишни таклиф қилган эди. Қурилиш учун жой сифатида Олмаота вилоятининг Балхаш кўли қирғоғидаги Улкен қишлоғи танланди ва шу ерда илк оммавий муҳокамалар бўлиб ўтди.
- Июнь ойи охирида Тоқаев жорий йилнинг кузида АЭС қуриш бўйича референдум ўтказилишини маълум қилган эди. Аниқ санани мамлакат ҳукумати белгилайди.
- Kursiv.uz`нинг қайд этишича, Остонадаги эшитувлар Олмаотадагидан кўра «хотиржамроқ» ўтган, пойтахтда муҳокамалар иштирокчилар ўртасидаги муштлашув билан якунланганди. Остонадаги эшитувчилар, хусусан, АЭС қурилиши электр энергияси нархига қандай таъсир қилиши ва станцияда фавқулодда вазият юзага келган тақдирда ким жавобгар бўлишини сўради.
- Ҳозирги вақтда Қозоғистон тўртта етказиб берувчининг катта қувватли реактор технологиясини кўриб чиқмоқда — булар Франция, Хитой, Россия ва Жанубий Корея технологиялари. Қозоғистонда АЭС қурилиши лойиҳаси халқаро инвесторлар томонидан амалга оширилиши режалаштирилган.
- Kursiv.uz нашрининг ёзишича, республика Энергетика вазирлигида дастлаб 2,4 ГВтли атом станциясининг эҳтимолий қиймати 10 млрд доллар ва қурилиш муддати 10 йил деб айтилган, бироқ кейинчалик экспертлар, хусусан, «Қозоғистон атом электр станциялари» (ҚАЭС, «Самрук-Казини»нинг шуъба корхонаси) вакиллари аста-секин уни 15 млрд долларгача оширган.
