Қозоғистон президенти Қосим-Жомарт Тоқаев Бразилия ва Хитойнинг Украинадаги можарони ҳал қилиш бўйича тинчлик режасини қўллаб-қувватлади. Бу ҳақда у 16 сентябрь куни Остонага ташриф буюрган Германия канцлери Олаф Шольц билан учрашувда маълум қилди.
«Урушнинг янада авж олиши бутун инсоният ва, биринчи навбатда, Россия-Украина можаросига бевосита алоқадор бўлган барча мамлакатлар учун тузатиб бўлмайдиган оқибатларга олиб келади. Афсуски, Истанбул битимини тузишдан бош тортилгани орқали ҳеч бўлмаганда сулҳга эришиш учун ҳам яхши имконият йўқолди. Аммо тинчликка эришиш имконияти ҳали ҳам мавжуд», — деди Тоқаев.
Қозоғистон раҳбари Россиянинг «ҳарбий жиҳатдан енгилмас» эканини «факт» деб атади ва турли давлатларнинг «барча тинчлик ташаббусларини диққат билан кўриб чиқишга» чақирди.
«Бизнинг фикримизча, Хитой ва Бразилиянинг тинчлик режаси қўллаб-қувватлашга лойиқ. Давлат раҳбарлари келади ва кетади, халқлар, айниқса, қўшни халқлар эса тинч-тотув ва ўзаро ҳамжиҳатликда яшаши керак», — деди Тоқаев.
«Қозоғистон Россия билан дунёдаги энг узун қуруқлик чегарасига эга ва мамлакатларимиз ўртасида стратегик шериклик ва иттифоқчилик доирасидаги ҳамкорлик ривожланиб бормоқда. Қозоғистонда Украина халқига ва унинг ўзига хос маданиятига самимий ҳамдардлик билан қарашади. Давлатларимиз ўртасида ҳеч қачон келишмовчилик бўлмаган. Мамлакатимизнинг Киевдаги элчихонаси ўз фаолиятини давом эттирмоқда», — дея қўшимча қилди у.
Акорда матбуот хизматининг қайд этишича, Тоқаев Россия-Украина уруши ҳақида Шольцнинг илтимосига биноан гапирган.
- Май ойида Бразилия ва Хитой Россия ва Украина ўртасида тинчлик музокаралари учун олти банддан иборат қўшма таклифни эълон қилганди. Улар, хусусан, барча манфаатдор томонларни «жанговар ҳаракатларни кучайтирмасликка» чақирган ҳамда Россия ва Украина иштирокида тинчлик конференцияси ўтказилишини қўллаб-қувватлаганди.
- Qanday qilib, mana bu bizning taklifimiz deyish va bizdan hech narsani soʻramaslik mumkin?!
- Украина президенти Владимир Зеленский аввалроқ Хитой ва Бразилиянинг урушни тугатиш бўйича тинчлик режасини танқид қилиб, уни «ҳалокатли» ва Кремль билан олдиндан келишиб олинган, деб атаганди. «Мен [Бразилия президенти] Лула билан гаплашдим, Хитой томонига айтдик: келинглар, бирга ўтирайлик, гаплашайлик. Сизлар бизнинг душманимиз эмассиз, биз ҳам сизга душман эмасмиз. Нега сиз тўсатдан Россия ёнини олишимиз ёки ўртада бўлишимиз керак, деган қарорга келдингиз? Ниманинг ўртасида? Биз ўртада уришмаяпмиз, биз чегарада уришмаяпмиз. Сиз русларни тўхтатишингиз керак. Қандай қилиб мана шу бизнинг таклифимиз дейиш ва биздан ҳеч нарса сўрамаслик мумкин?! Россия эса бунга қўшилади ва биз Бразилия-Хитой ташаббусини қўллаб-қувватлаймиз, деб айтади. Биз аҳмоқ эмасмиз, нега керак бу театр?» — деди Зеленский.
- Украина Россия билан урушни тугатиш учун «тинчлик формуласи» деб номланган ўз режасини таклиф қилмоқда. Унда турли соҳаларни, жумладан, Россия қўшинларини Украина ҳудудларидан олиб чиқиб кетиш ва Украинанинг энергетик хавфсизлигини таъминлашни ўз ичига олган 10 та банд бор. Украинанинг «тинчлик формуласи» бўйича биринчи саммит сентябрь ойида Швейцарияда бўлиб ўтганди. Россия томони таклиф қилинмаган.
