2025 йил 1 январдан Тошкент автобусларида йўл ҳақини тўлаш учун нақд пул қабул қилиш тўхтатилди. Йўловчилар фақат банк карталари (контактсиз), АТТО транспорт карталари (жумладан, мобил илова орқали очилган виртуал карталар), тўлов мобил иловалари ёки кўчалардаги инфокиосклар орқали харид қилинган QR-кодли бир марталик чипталардан фойдаланиши мумкин.
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги (ЎзА) 4 январь куни «эндиликда йўл ҳақини нақд пул кўринишида берган йўловчи жаримага тортилиши» ҳақида хабар берди. 7 январь куни хабар «Тошшаҳартрансхизмат» Telegram канали, кейин эса аксарият интернет ОАВ томонидан қайта нашр этилди.
Транспорт инспекцияси пойтахт бўлими инспектори Салимжон Нишонбоевнинг ЎзА мухбирига берган интервьюсида маълум қилишича, нақд тўловларни қабул қилишда ҳайдовчилар учун ҳам, йўловчилар учун ҳам маъмурий жавобгарлик назарда тутилган. Унга кўра, биринчи мартасида йўловчилар ва ҳайдовчилар огоҳлантирилади, кейин эса улар Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 144 (Чиптасиз саёҳат) ва 145 (Йўловчиларни чиптасиз ташиш) моддалари бўйича жаримага тортилади. Чиптасиз саёҳат қилганлик учун жарима БҲМнинг 1/10 қисмини ёки 37,5 минг сўмни ташкил этади.
Кечқурун Транспорт вазирлиги Тошкент автобус йўналишларида йўл ҳақини нақд пулда тўлаган йўловчиларга жарима солиниши ҳақидаги маълумот асоссиз экани ҳақида баёнот эълон қилди. Ушбу моддалар чиптасиз саёҳат ҳолатларида қўлланади.
Муаммолар
Автобусларда нақд пул қабул қилиш бекор қилиниши билан транспорт ёки банк картаси бўлмаган, мобил иловалардан фойдаланишни билмайдиган ёки оддийгина янгиликдан хабари бўлмаган йўловчилар учун айрим муаммолар юзага келди.
«Газета.uz» мухбирлари Қозоғистонда яшовчи фуқаро инфокиоскда чипта сотиб олишда қийинчиликларга дуч келганига гувоҳ бўлди (видео). Биринчидан, инфокиосклар қайтим бермайди — қайтим ҳисобга тушиши учун Ўзбекистондаги мобил телефон рақамини кўрсатиш керак. Иккинчидан, бир вақтнинг ўзида бир нечта чипта учун тўлаб бўлмайди — ҳар бир чипта учун алоҳида тўлаш ва қайтимни телефон рақами орқали олиш керак.
Тошкент шаҳри транспорт бош бошқармасининг хабар беришича, пойтахтда 2644 та автобус бекати мавжуд бўлиб, улар яқинида (300 метргача радиусда) чипта харид қилиш учун 5500 та киоск мавжуд. Бироқ кўплаб бекатларда, айниқса, шаҳар чеккасида инфокиосклар йўқ.
Айрим инфокиоскларда чипта чиқариш учун қоғоз тугаб қолган. Бундай ҳолларда смартфон орқали киоск экранидани QR-кодни суратга олиш тавсия этилади (агар мавжуд бўлса).
Айрим кассаларда АТТО транспорт карталари ҳам мавжуд эмас. Кассирларнинг «Газета.uz» мухбирига маълум қилишича, карталар яқин орада пайдо бўлади.
Таъкидлаш жоиз, кўпчилик ҳайдовчилар янги йилнинг илк кунларида йўловчиларда чипта сотиб олиш имконияти йўқлигини ёки нақд пул қабул қилиш бекор қилинганидан хабари йўқлигини кўриб, салонга киришига рухсат берган.
Эслатиб ўтамиз, текширув вақтида инспекторларга кўрсатилиши учун саёҳат охиригача ёнингизда QR-кодли чипта бўлиши шарт. Ишлатилмаган чипта кун охиригача амал қилади (уни кейинги кун учун олдиндан сотиб олиш мумкин эмас).
Транспорт бошқармаси бекатларда қўшимча инфокиосклар ўрнатилишини маълум қилди.
