Дания бош вазири Метте Фредериксен АҚШ Даниянинг автоном ҳудуди бўлган Гренландия устидан назорат ўрнатиш учун ҳарбий ёки иқтисодий куч ишлатиши мумкинлигига шубҳа билдирди.
«Биз шу даражагача етиб борамиз, деб ўйлаш учун менда етарлича тасаввур йўқ», — деди бош вазир Даниянинг TV 2 телеканалига берган интервьюсида.
Дания ҳукумати раҳбари АҚШ билан савдо урушини хоҳламаслигини таъкидлади. «Менимча, биз бир-биримиз билан мулоқот қилишда давом этишимиз ва буни тўғри бажаришимиз керак», — деди у.
АҚШнинг Гренландияга қизиқиши ортиб бораётгани яхши, лекин бу орол аҳолисини ҳурмат қилиш билан амалга оширилиши керак, деди у.
Бир кун аввал АҚШнинг сайланган президенти Дональд Трамп Гренландия ва Панама канали АҚШ назорати остига ўтиши кераклигини айтиб, бунинг учун ҳарбий куч қўлланишини истисно этмаганди. Унинг фикрича, АҚШ миллий хавфсизлиги учун Гренландия керак, Дания эса ундан воз кечиши лозим. Ўша куни сиёсатчининг тўнғич ўғли кичик Дональд Трамп шахсий ташриф билан оролга борди.
Трампнинг сўзларига Гренландия бош вазири Муте Эгеде ҳам жавоб қайтарди. «Гренландия Гренландия халқига тегишли. Келажагимиз, мустақиллик учун кураш — бизнинг ишимиз. Бошқалар, жумладан, данияликлар ва америкаликлар ҳам ўз фикрига эга бўлишга ҳақли бўлса-да, биз истерия ва ташқи босимга берилмаслигимиз керак… Келажак бизники ва уни биз шакллантиришимиз керак», — деди у.
7 январь куни бўлиб ўтган матбуот анжумани чоғида Трамп Канадани қўшиб олиш учун «иқтисодий куч»дан фойдаланишга тайёр эканини ҳам таъкидлади. «Канада ва АҚШ — ҳақиқатан ҳам бундан нимадир чиқарди. Сиз бу сунъий чизилган чегарадан халос бўласиз ва бу қандай кўринишини кузатасиз… Лекин биз уларни ҳимоя қилиш учун йилига юзлаб миллиардлаб маблағ сарфлаймиз. Савдо тақчиллиги туфайли биз йўқотяпмиз… Улар [АҚШ] штатига айланиши керак», — деди Трамп.
Эртаси куни Трамп ўзининг Truth Social ижтимоий тармоғида Канада АҚШ таркибига кирувчи иккита харитани эълон қилди.
Бир неча кун олдин истеъфога чиқишини маълум қилган Канада бош вазири Жастин Трюдо Трампнинг ғоясини рад этди. «Канада АҚШ таркибига киришига ҳеч қандай имконият йўқ», — деб ёзди Трюдо Х ижтимоий тармоғида.
Бунга жавобан бизнесмен ва Трамп маъмуриятидаги янги бўлимни бошқарадиган иттифоқчиси Илон Маск шундай ёзди: «Қизча, сен энди Канада губернатори эмассан, шунинг учун нима дейишингнинг аҳамияти йўқ».
Октябрь ойидаги сайловлардан сўнг мамлакат бош вазири лавозимига номзод бўлган Канада Консерватив партияси раҳбари Пьер Пуальевр ҳам Трампга жавоб қайтарди. «Канада ҳеч қачон 51-штат бўлмайди. Нуқта. Биз буюк ва мустақил давлатмиз», — деди у. Сиёсатчининг қўшимча қилишича, у ҳукумат раҳбарлигига келгач «Канада ва АҚШ хавфсизлигини таъминлаш» мақсадида армияни тиклайди ва чегара назоратини қўлга олади.
