11 январь куни машҳур футбол журналисти Фабрицио Романо Франциянинг «Ланс» клубида тўп сурувчи ўзбекистонлик марказий ҳимоячи Абдуқодир Ҳусанов Англиянинг «Манчестер Сити» жамоасига трансфер қилинганини эълон қилди. Романо берган маълумотга кўра, Англия Премьер-лигаси клуби Ҳусанов учун 40 млн евро тўлашга рози бўлган.
Сўнгги бир ҳафта давомида Абдуқодир Ҳусановнинг трансфери ўзбекистонликлар диққат марказидаги масалалардан бири бўлиб турди. Ўзбек футболига бефарқ бўлмаган кишилар бу ёш футболчи ҳақида унча-мунча маълумотга эга, аммо аксарият кўпчилик учун шундай ёш ўзбек футболчиси Европанинг гранд клублари эътиборига тушиб қолгани кутилмаган янгилик бўлди.
Интернетда Абдуқодир Ҳусановга оид маълумотлар унчалик ҳам кўп эмас. У интервью беришни ҳам унчалик хушламайди — ўз таъбири билан айтганда, унга «битта интервью беришдан кўра битта ўйинни ўтказиш осонроқ». Шунинг учун ҳам тармоқда ҳозирча Абдуқодир Ҳусановнинг фақат битта видеоинтервьюси бор. У 2024 йил ёзида, Париж Олимпиадаси арафасида «Championat.asia» нашри журналисти билан суҳбатлашган.
Абдуқодир Ҳусановнинг «Манчестер Сити»га ўтиши фонида унинг шахсига қизиқиш фавқулодда кучайганини инобатга олиб, «Газета.uz» ўша интервьюни эслатади. Қуйида интервьюда айтилган фикрлар матн шаклида, бироз қисқартирилган ҳолда келтирилади.
Профессионал футболга йўл
«Бошида «Бунёдкор»да бошлаганман. 7 ёшимда «Бунёдкор» академиясига келганман. Сергей Чегодаев қўл остида шуғулланишни бошлаганман. 16 ёшгача шу академияда шуғулландим. 16 ёшимда [академияни битириб], «Бунёдкор»нинг ўринбосарлар жамоасига қабул қилинмаганимдан кейин Беларусга ["Энергетик-БГУ» клубига] кетганман» — дея эслаган футболчи.
Ҳусанов интервьюда «Бунёдкор»нинг ўринбосарлар таркибига қабул қилинмаганининг аниқ сабабларини келтирмаган. Умуман олганда, у болалар ва ўсмирлар даражасида дастлаб ҳужум чизиғида ўйнаган, кейинроқ таянч ярим ҳимоячиси бўлган. Академияни битирган вақти эса, таъкидлашича, у аллақачон марказий ҳимоячи сифатида шаклланиб бўлганди, ўша вақтда ҳам марказий ҳимоячи бўлган, бўйи ҳам паст бўлмаган. «Билмадим, балки кичкина деб [ўринбосарлар жамоасига] олишмагандир», — деган суҳбат давомида футболчи.
«Энергетик-БГУ» жамоасига ўтиш ғояси агентлардан чиққан. Улар футболчининг отаси — собиқ футболчи Ҳикмат Ҳошимов билан боғланиб, Абдуқодирни катта футболга Беларусда тайёрлаш вариантини таклиф қилган.
«Амирбек Бакаев [Ҳусановнинг «Энергетик-БГУ»даги собиқ жамоадоши] билан ўша ерда юрганмиз. 16 ёшда у ерга бордик, иккаламизни жамоага олишди. Лекин 18 га тўлмаганим учун мени рўйхатдан ўтказа олишмади. У ерда 1 йил шунчаки машғулот ўтказиб юрдим. Бирорта ўйинда, ҳатто ўртоқлик ўйинларида ҳам майдонга тушмадим. Орада бир жароҳат ҳам олдим — оёғим синиб қолди, гипсда юрдим. Унда ҳам икки ойча ўйнамаганман. 18 га тўлишим билан қайдномага киритиб, майдонга туширишган. Мени қўйиб юбориш варианти ҳам бўлган, кейин, «йўқ, ўзимиз тайёрлаймиз», деб олиб қолишган», — дейди ҳимоячи.
Айнан шу давр — «ўйинларсиз ўтган бир йил» Абдуқодирнинг ҳаётида энг катта бурилиш нуқтаси бўлганини футболчининг ўзи ҳам тан олади. «Энергетик-БГУ» унинг профессионал футболчи сифатида шаклланишига ката ёрдам кўрсатган. «Анатолий Иванович Юревич деган мураббийим жуда катта ёрдам берган. Деярли барчасини шу одам қилган», — дея таъкидлайди Абдуқодир Ҳусанов.
Абдуқодир Беларусь чемпионатидаги биринчи мавсумидаёқ, 18 ёш бўлишига қарамай, «Энергетик-БГУ»нинг асосий таркиб футболчисига айланади, жамоанинг Беларусь вице-чемпиони бўлишига катта ҳисса қўшади, 2022 йил якунларига Беларусь чемпионатининг рамзий терма жамоасидан ўрин олади. Шундан сўнг унга аста-секин кучлироқ чемпионатларнинг жамоаларидан қизиқиш бўла бошлайди.
«Бошида Россиядан келишда, Туркиядан келишди. Аммо Кучли бешлик (Англия, Испания, Италия, Германия, Фрацния)дан таклиф келишини охиригача кутдик. Охирида, кутганимдек бўлди — Франциянинг „Ланс“ клуби таклиф билан чиқди», — дея эслайди Абдуқодир Ҳусанов. У футболчилик йўлининг бошидаёқ «Россия, Туркия, Ўзбекистон чемпионатларида ўйнамай туриб, бирдан Кучли бешлик лигаларида ўйнашни мақсад қилгани»ни таъкидлайди.
Абдуқодир ўзининг футболчилик фаолиятини отаси — Ҳикмат Ҳошимовсиз тасаввур қила олмаслигини таъкидлайди. Ҳикмат Ҳошимов 1990 йиллар охири — 2000 йиллар бошида Ўзбекистоннинг МҲСК, «Дўстлик», «Сўғдиёна», «Андижон», «Насаф», «Металлург», «Бунёдкор» каби жамоаларида тўп сурган, шунингдек, Ўзбекистон миллий терма жамоаси сафида ҳам 10 дан ортиқ учрашувда майдонга тушган. Ҳусановнинг сўзларига кўра, отаси унга футболчилик фаолиятини тўғри йўлга қўйиш, хатолар устида ишлаш масаласида барча нарсани ўргатиб туради.
Ҳикмат Ҳошимовнинг ўзи ҳам марказий ҳимоячи бўлган. Аммо, Абдуқодир Ҳусановнинг таъкидлашича, «дадам биздан ҳужумчи чиқишини истаганлар». «Укам Абдураҳимни ҳужумчи қилмоқчимиз», — дейди Абдуқодир. Унинг укаси Абдураҳим Ҳусанов ҳозирда «Бунёдкор» академиясида таҳсил олмоқда. Абдураҳимнинг орзуларидан бири — тўпни акаси Абдуқодир Ҳусановнинг оёқлари орасидан ўтказиб, гол уриш.
«Ланс»даги фаолият ҳақида
Абдуқодир Ҳусанов Беларусда узоқ қолмади — 2023 йилнинг иккинчи ярмидан у фаолиятини Франциянинг «Ланс» клубида давом эттирадиган бўлди (маълумотларга кўра, французлар футболчи учун атиги 100 минг евро тўлаган). Абдуқодирнинг таъкидлашича, у «Ланс»га тезда киришиб кетган. Бунда асли польшалик, рус тилини тушунадиган ярим ҳимоячиси Пшемислав Франковски, шунингдек, «Ланс»нинг ўша вақтдаги — футболчиларни ўз фарзандидек кўрадиган мураббийи катта ёрдам берган.
«Бошида кириб, ҳамма билан кўришдим. Қайси тилда гаплашасан, дейишди. Ўзбекча, русча, дедим. Телефондан таржимонни ёқиб, мен билан рус тилида гаплашишди. Тушлик вақти бирга олиб кетиб, қайси овқатни ейиш керак, қайси бири ҳалол эканини кўрсатишди. Машғулотларда ҳам нимадир хато қилсам ёки тушунарсиз бўлса, келиб инглизча ва бошқа тилда тушунтиришди… Иккинчи куни бориб, ўзимни 1−2 йилдан буён шу ерда юргандек ҳис қилдим. Жуда зўр киришиб кетдим», — дея Франциядаги фаолияти бошини эслайди футболчи.
«Ланс»нинг ўша вақтдаги бош мураббийи Франк Эз ҳақида гапираркан, Абдуқодир Ҳусанов уни «жаҳлини кўрсатмайдиган, оғир-босиқ, жуда яхши инсон» дея таърифлаганди. «Жамоага энди қўшилган вақтим у ўйин вақти бошқа футболчиларга маълумот бериб туришим учун керак бўлган калит сўзлар рўйхатини ёзиб бериб, барчасини ёдлаб, менга имтиҳон топширасан, деганди. Бир ҳафтада имтиҳондан ўтганман», — деганди Ҳусанов.
Абдуқодир Ҳусановнинг 2024 йил декабрида «Осер»га қарши ўйиндаги ҳаракатлари. 2:20 даги вазият қизиқ
Европанинг гранд клубларидан бири саналмаса-да, «Ланс»да ҳам барча жараёнлар профессионал тарзда йўлга қўйилган, айниқса, келажакда катта суммага сотиш мумкин бўлган ёш футболчиларга қўйиладиган талаблар қатъий. Масалан, Абдуқодир Ҳусановнинг шартномасига унинг скутер, чанғи, музда учиши, умуман, оёғига шикаст етказиши мумкин бўлган машғулотлар билан шуғулланиши мумкин эмаслиги ҳақидаги бандлар киритилган. «Бу талабларга қатъий амал қиламан, амал қилмаганларга жарима бор», — дейди у.
Футболчи «Ланс»даги бошқа қоидалар ҳақида ҳам гапираркан, тартибни бузган футболчига жаримага тортилишини алоҳида таъкидлаган. Ўзи ҳам бир марта ўйин олдидан аэропортга кетаётган клуб автобусига кеч қолгани учун жарима тўлаганини тан олган.
Юқорида таъкидланганидек, 2023 йил Абдуқодир учун жуда муваффақиятли келди. Клуб футболида у Беларусда энг яхши футболчилардан бири бўлиш қаторида, Франциянинг амалдаги чемпиони сафига қўшилди. Ўзбекистон ёшлар терма жамоаси сафида эса Осиё чемпиони бўлиб, жаҳон чемпионатида қатнашди. Йил якунида эса Ўзбекистоннинг 2023 йилдаги энг яхши ёш футболчиси, дея тан олинди. 2024 йил бошида у тақдирлаш маросимида қатнашиш учун Ўзбекистонга келганида, чап қўлининг бош бармоғида узукка ўхшаш мослама бор эди.
«У — датчик. Неча соат ухлашим, уйқум қандай бўлгани, қанча юрганим каби маълумотларнинг барчасини ҳисоблаб, Францияга узатиб туради, у ерда буларнинг ҳаммасини текширишади. Ундаги маълумотларни ўзим ҳам кўриб тураман. Масалан 7 соат ухлаган бўлсам, пешинда яна 1 соат ухлаб, лимитни тўлдириб қўйишим мумкин. Агар кўрсаткичларда қандайдир муаммо бўлса, уни кузатадиган мутахассислар ҳафтада бир марта [футболчини] чақириб, тушунтиради ва нима муаммо борлигини сўрайди», — дея тушунтирганди Абдуқодир.
Абдуқодир Ҳусанов ўша интервью давомида яқинда ҳайдовчилик гувоҳномаси олгани, энди машина олмоқчи эканини маълум қилган эди. «Ҳозир [жамоадаги] болалар олиб бориб, олиб келиб қўйяпти. Франковски олиб боради, қайтаётганда иши чиқиб қолса, бошқалар ташлаб қўяди», — деганди футболчи.
Терма жамоалар ҳақида
Ўзбекистон олимпия терма жамоаси билан 2024 йилги Осиё кубогидаги иштирокига тўхталар экан, Абдуқодир Ҳусанов ўшанда бу мусобақада иштирок этиш учун «Ланс»дан рухсат олиш қийин бўлганини, клуб охир-оқибатда фақат учта учрашувда майдонга тушишга рухсат берганини айтган. Шу сабабли ҳам футболчи мусобақа финалида қатнаша олмаган.
«Жамоада муҳит жуда зўр — ҳамма бир-бирини билади, ҳамма бир-бирини танийди, олдиндан аҳил, бир оиладекмиз. Ўзбекистон нимага қодирлигини кўрсатиш керак», — деганди Абдуқодир Ҳусанов ўша вақтда Парижда ўтадиган 2024 йилги Олимпиадага тайёргарлик кўраётган Темур Кападзе қўл остидаги Ўзбекистон олимпия терма жамоаси ҳақида (афсуски, Ўзбекистон олимпиячилари мусобақадаги иштирокини гуруҳ босқичидаёқ якунлади).
Абдуқодир Ҳусанов мамлакат тарихида илк бор жаҳон чемпионатига чиқиш остонасида турган Ўзбекистон миллий терма жамоасидаги муҳит ҳақида ҳам илиқ фикрлар билдирган эди.
«Катта [футболчи]лар чақириб, маслаҳатлар беришди. „Қўрқмай ўйнайвер, ўйин вақти керакли маълумотларни бер, бизга ҳам бақиравер, ўйин вақти, хоҳласанг, сенсираб гапир, фақат керакли маълумотни айтиб турсанг бўлди“ деб, ҳатто сенсирашимга ҳам рухсат беришган», — деганди Абдуқодир Ҳусанов. Ҳозирда Ўзбекистон миллий терма жамоасининг ҳимоя чизиғини Абдуқодир Ҳусановсиз тасаввур қилиб бўлмайди.
Абдуқодир Ҳусановнинг 2024 йил ёзида «Championat.asia» сайтига берган видеоинтервьюсини тўлиқ қуйида ҳам томоша қилишингиз мумкин: