АҚШнинг сайланган президенти Дональд Трампга қарши 2020 йилда ҳокимиятни ушлаб қолишга уриниш иши бўйича далиллар айблов ҳукмини таъминлаш учун етарли эди. Бу ҳақда махсус прокурор Жек Смитнинг маърузасида сўз боради, деб хабар берди New York Times.
Ҳокимиятни ушлаб қолишга уриниш иши
2023 йил август ойида Трамп 2020 йилги президентлик сайловларида мағлубиятга учраганидан кейин ҳокимиятни ноқонуний сақлаб қолиш учун давлатни алдаш ҳамда расмий тартиб-қоидаларга тўсқинлик қилиш мақсадида тил бириктирганликда айбланган эди. Айблов версиясига кўра, мағлубиятга учраганига қарамай, Трамп «ҳокимиятда қолишга қатъий қарор қилган» ва овоз бериш жараёнида фирибгарлик ҳақида сохта ҳужжатлар тарқатган, шунингдек, сайловнинг қонуний натижаларини бекор қилишга уринган. Айбловда таъкидланишича, Трампнинг ҳаракатлари унинг тарафдорларини 2021 йил 6 январда Капитолийга бостириб киришга ундаган.
Бу Трампга қарши қўйилган жиноий айбловларнинг энг жиддийси бўлиб (собиқ президент лавозимини тарк этганидан бери унга нисбатан жами тўртта жиноий иш қўзғатилган), у 5 йилдан 20 йилгача озодликдан маҳрум қилиниши мумкин эди. Трамп ўз айбини тан олмаган.
Жек Смитнинг 137 саҳифали маърузаси 14 январь куни АҚШ Конгрессига тақдим этилди. У Смит ва унинг жамоаси томонидан ўтказилган тергов натижаларининг биринчи қисмини ифодалайди. Иккинчи қисм Трампнинг Флорида штатидаги қароргоҳида махфий ҳужжатларни ноқонуний сақлагани ҳақидаги айбловларга тааллуқли. Текширув давомида Смитнинг жамоаси 250 дан ортиқ одамни сўроқ қилди ва 55 дан ортиқ гувоҳларнинг кўрсатмаларини олди.
Ҳисоботда Смит Трампни сайловларнинг қонуний натижаларини бекор қилиш орқали ҳокимиятни сақлаб қолишга қаратилган мисли кўрилмаган жиноий уринишларда айблаб, 2020 йил ноябрдаги сайлов кунидан 2021 йил 6 январгача бўлган даврда ўзининг тахминий рақибларига нисбатан зўравонликни рағбатлантиргани учун қоралаган.
Капитолийга қилинган ҳужум учун масъулиятни Смит Трампга юклади. Ҳисоботда у, хусусан, тартибсизликларда иштирок этган бир нечта айбланувчиларнинг кўрсатмаларига ишора қилади, улар Трамп номидан ҳаракат қиляпман, деб ўйлашганини айтган.
«Агар Трампнинг сайланиши ва унинг президентлик лавозимига муқаррар равишда қайтиши бўлмаганида, судда айблов ҳукмини чиқариш учун далиллар етарли бўларди», — дейилади ҳисоботда.
Смит, шунингдек, иккита жиноий тергов давом этаётган бир пайтда Трампнинг президентликка номзодини кўрсатиши Адлия вазирлиги ва судлар учун «мисли кўрилмаган чақириқ» бўлганини таъкидлади.
Ҳисобот эълон қилинганидан сўнг Трамп Смитни «ақлдан озган» деб атади ва тергов сиёсий сабабларга кўра ўтказилганини айтди. «Жек — мен ишончли ғалаба қозонган сайловгача ўз ишини кўриб чиқишга эриша олмаган аҳмоқ», — деб ёзди Трамп.
- 2024 йил ноябрь ойида, Дональд Трамп сайловларда ғалаба қозонганидан сўнг, Жек Смит АҚШ Адлия вазирлиги сиёсати амалдаги президентни судда таъқиб қилишни тақиқлагани сабабли Трампнинг иккита иши бўйича барча айбловларни олиб ташлашни сўраб судга мурожаат қилган. 11 январь куни Смит истеъфога чиқди.
- Январь ойида Нью Йорк штати судьяси Хуан Мерчан Трампга 2016 йилги президентлик сайловлари арафасида порноактрисага қилинган тўловларни яшириш учун ҳужжатларни қалбакилаштирганлик бўйича айблов эълон қилди ва унга шартларсиз озодликни тайинлади. Бундай жазо Трампнинг қамоқ, жарима ёки синов муддатидан озод этилишини англатади, аммо у АҚШ тарихида судланган ҳолда лавозимга киришган биринчи президент бўлади.
