Марказий банк устав капиталининг энг кам миқдори бўйича талабларга жавоб бермайдиган икки банкнинг актив операцияларини чеклади. Бу ҳақда 22 январь куни медиа-диалог чоғида Банклар пруденциал назорати департаменти раҳбари Нусратулла Фазилов маълум қилди, деб хабар беради «Газета.uz» мухбири.

1 январдан бошлаб банкларнинг энг кам устав капитали 500 миллиард сўмни ташкил қилиши керак. Фазиловга кўра, агар 2024 йилда 14 та банк ушбу талабни бажармаган бўлса, бугунги кунда улардан 4 таси қолган (Ўзбекистонда жами 36 та банк бор).

Масъулнинг таъкидлашича, иккита банк «техник сабабларга кўра» устав капиталини керакли даражага оширмаган. Хусусан, жорий йил 1 январь ҳолатига кўра устав капитали 64 миллиард сўм бўлган Эроннинг Saderat Bank’и валюта курсининг ўзгарувчанлиги ва санкциялар шароитида захиралари хорижий валютада шакллантирилгани сабабли талабларга риоя қилмаган.

Хусусийлаштирилаётган давлат улушига эга банклар учун бошқа муддатлар белгиланиши мумкин, деди Марказий банк департаменти бошлиғи. Шу муносабат билан ўтган йилнинг октябрь ойида БАА компаниясига сотилган «Пойтахт банк» (100 миллиард сўм) учун капитални минимал даражага етказиш муддати 2028 йилгача белгиланди.

Қолган иккита банк — Yangi Bank ва Қозоғистоннинг «Евросиё банки» (ҳар бири 200 миллиард сўм) — бўйича капитални талаб даражасига етказиш юзасидан комплекс чора-тадбирлар ишлаб чиқилди.

Нусратулла Фазиловнинг айтишича, «Евросиё банки» маблағлари Tenge Bank’да, бироқ уларни ўтказиш жараёни узоқ давом этгани учун устав капитали март ойида тўлдирилиши кутилмоқда.

Yangi Bank учун ҳам устав капиталини ошириш чора-тадбирлари белгиланди. Ушбу давр учун регулятор икки банкнинг актив операцияларини чеклади (кредитлаш ва бошқа харажатларни молиялаштиришни чеклаш).

2023 йил апрелида президент банкларнинг энг кам устав капиталини босқичма-босқич 100 миллиард сўмдан 500 миллиард сўмга ошириш тўғрисидаги қонунни имзолаганди.

Ўтган йилнинг апрелида Марказий банк устав капитали талабларини бажармагани учун тўртта банк фаолиятини чеклаган эди. Молия институтларига актив ва пассив операциялар — кредитлар бериш ва депозитларни қабул қилиш тақиқланган.

Ўша йилнинг октябрь ойида Марказий банкнинг ўша пайтдаги раиси Мамаризо Нурмуратов бешта банк, жумладан, юқорида қайд этилган молия ташкилотларининг актив операциялари чекланишини эълон қилган эди. Бундан ташқари, саккизта банк 2024 йил охиригача захираларни шакллантириш бўйича талабларга жавоб бермаган.

Олий Мажлис Сенатининг Бюджет ва иқтисодий ислоҳотлар қўмитаси раиси Эркин Гадоев 2023 йилда қонунга киритилган ўзгартишларни маъқуллаш чоғида мазкур меъёрнинг ҳаётга татбиқ этилиши пруденциал меъёрларни (банк барқарор фаолиятини таъминлаш учун бажариши шарт бўлган муҳим қадриятларни) халқаро стандартларга мувофиқлаштиришини айтганди. Хусусан, гап банкларнинг тўлов қобилияти, ликвидлиги ва рентабеллиги учун етарли маблағни таъминлаш ҳақида бормоқда.

Таҳлилчи Карен Срапионовнинг таъкидлашича, банкларнинг минимал капиталини ошириш бозорни консолидация қилиш истаги билан боғлиқ бўлиши мумкин ва бу банк тизими манфаатларига тўла мос келмайди.