Сиэтл (Вашингтон) федерал судьяси АҚШ президенти Дональд Трампнинг мамлакатда туғилиш орқали фуқаролик олиш ҳуқуқини чеклаш ҳақидаги буйруғини тўхтатди, деб хабар бермоқда Би-би-си.
Трамп лавозимга киришган куни, 20 январда имзолаган ижро қарорида АҚШда туғилган барча болалар автоматик равишда фуқароликка эга бўлиши ҳақидаги конституциявий қоида қайта талқин қилинади. Унинг маъмурияти бу қоида мамлакатда ноқонуний ёки ҳатто қонуний равишда, лекин чекланган муддатга бўлиб турган чет элликларнинг фарзандларига нисбатан қўлланмаслиги керак, деб ҳисобламоқда.
Янги сиёсат танқидчиларининг айтишича, у 1868 йилда қабул қилинган 14-конституциявий тузатишнинг («АҚШда туғилган ёки фуқароликка қабул қилинган ва унинг юрисдикциясига бўйсунадиган барча шахслар АҚШ ва улар яшайдиган штат фуқароларидир»), шунингдек, унинг 100 йилдан ортиқ вақт давомида Америка судлари томонидан амалда бўлган талқини бузилишига олиб келади. Бир неча шаҳар ва 22 штатдаги инсон ҳуқуқлари гуруҳлари ва ҳукуматлар федерал судларга бир нечта даъво аризалари билан мурожаат қилди.
Вашингтон, Аризона, Иллинойс ва Орегон штатлари томонидан қўзғатилган ушбу даъволарнинг биринчиси Республикачилар президенти Рональд Рейган томонидан тайинланган Сиэтл судьяси Жон Коэнур томонидан кўриб чиқилди. Би-би-си мухбирининг суд залидан хабар беришича, мажлис 25 дақиқадан камроқ давом этмаган.
Адлия вазирлиги вакили маъмурият позициясини тушунтира бошлаганида, судья унинг гапини бўлиб, «Бу фармон конституциявийми?» деб сўради. Маъмурият юристи жавоб бера бошлади, аммо судья унинг гапини яна тўхтатди: «Бу конституцияга яққол зид фармон».
Фармон 19 февралдан кучга кириши керак ва маъмуриятнинг илтимосномаларидан келиб чиққан ҳолда, шу куни ва ундан кейин туғилган болаларга нисбатан қўлланади. Судья кейинги суд мажлисларигача уни 14 кунга тўхтатиб қўйди.
Маъмурият ушбу қарорга юқори судларда, эҳтимол Олий судгача эътироз билдириш имкониятига эга бўлади. Трамп бу имкониятдан фойдаланишини айтди.
«Трампнинг туғма фуқаролик ҳақидаги фармони ҳозирча тўхтатиб турилибди», — деди Вашингтон штати бош прокурори Ник Браун (демократ). «Бугун судья 40 йиллик суд фаолияти давомида конституцияга бунақанги яққол зид қарорни кўрмаганини айтиб, бутун мамлакат бўйлаб бизга вақтинчалик чеклов қўйиш ҳақида қарор чиқарди.»
18 штат ва Колумбия округидан иборат яна бир коалиция Массачусетс штатида ҳам худди шундай даъво билан мурожаат қилди, яна камида учта фуқаролик ҳуқуқлари гуруҳи, жумладан, Америка фуқаролик эркинликлари иттифоқи суд ишларини олиб бормоқда.
Трамп ёрдамчиларининг айтишича, ижроия фармони маъмурият туғма фуқароликни тақиқлаш ҳуқуқига эга, чунки ҳужжациз иммигрантлар мамлакатда ноқонуний бо’либ, шунинг учун АҚШ ҳукуматининг «юрисдиксиясига бо’йсунмайди».
Трамп ёрдамчиларининг таъкидлашича, бу буйруқ маъмурият туғма фуқароликни тақиқлаш ваколатига эга эканини кўрсатади, чунки ҳужжатсиз иммигрантлар мамлакатда ноқонуний бўлиб турибди ва шу сабабли АҚШ ҳукуматининг «юрисдикциясига бўйсунмайди».
Суд олдидаги даъво аризасида тўрт штатнинг адвокатлари ижро қарори конституцияни бузганини айтди ва ҳар йили ўз юрисдикцияларида минглаб янги туғилган чақалоқлар зарар кўришини таъкидлади. Ҳужжатда айтилишича, мамлакат бўйлаб ҳар йили ҳужжатсиз ота-оналардан 153 мингга яқин бола дунёга келади.
