Қозоғистон Энергетика вазирлиги мамлакатдаги биринчи атом электр станциясини қуриш учун технология етказиб берувчилар шорт-листини эълон қилди.
Ундан тўртта компания жой олди: Россиянинг «Росатом» давлат корпорацияси, Кореядан KHNP, Хитойдан KHNP ва Франциядан EDF.
Ташкилотнинг таъкидлашича, Қозоғистон делегацияси 2024 йилнинг октябридан 2025 йилнинг январигача АЭС эксплуатацияси тажрибаси билан танишиш мақсадида амалий ташриф билан Жанубий Корея, Франция, Хитой ва Россияда бўлган.
«АЭС қурилиши лойиҳаси учун етказиб берувчи ёки консорциум танлаш бўйича якуний қарор шу йил қабул қилинади. Қарор миллий манфаатлар, халқаро нормалар ва мажбуриятлар, шунингдек, Атом энергияси бўйича халқаро агентлик (МАГАТЭ) тавсияларини инобатга олган ҳолда қабул қилинади», — дея таъкидлади Энергетика вазирлиги.
Январь охирида бўлиб ўтган ҳукумат йиғилишида Қозоғистон президенти Қосим-Жомарт Тоқаев станция қурилишини тезлаштиришни буюрган эди.
«Энергетика тақчиллиги ошиб бораётган бир шароитда биринчи АЭС қурилишини жадаллаштириш ва, умуман, мамлакатда ядро кластерини яратишга киришиш керак… Мамлакатимиз атом энергетикасига муҳтож, бусиз Қозоғистоннинг изчил ривожланиши сўроқ остида қолади», — деган Тоқаев ҳукумат ва парламентдан иккинчи АЭС жойлашуви бўйича таклифлар кутаётганини қўшимча қилган.
Аввалроқ Тоқаев, шунингдек, Қозоғистон «атом энергетикаси ривожланган давлатга» айланиши кераклигини, чунки унинг келажаги буюк эканини айтган эди.
Қозоғистон энергетика вазири Алмасадам Саткалиевнинг билдиришича, Қозоғистон ўзининг биринчи АЭСини лойиҳалаш учун тахминан 2−3 йил сарфлайди, қурилишнинг ўзи эса 8 йилдан 10 йилгача вақт олади.
«Умуман олганда, АЭСнинг биринчи блоки жиддий хавф-хатарларсиз тахминан 10−12 йил ичида қурилади. Лекин биз тушунамизки, технология бир жойда турмайди, маълум ядровий технологияларни яратиш ва такрорлаш тажрибаси мавжуд. Ҳаттоки ўртача глобал муддатлардан келиб чиқиб, биз 8 йил ичида биринчи блокни олишимиз учун ушбу муддатларни тезлаштириш имконияти ҳақида расмий сотувчиларга масалани кўтарамиз», — деди Саткалиев.
Унинг таъкидлашича, АЭС қурилиши жараёни нафақат маҳаллий ташкилотлар, балки халқаро ҳамжамият, МАГАТЭ ва бошқа идоралар назоратида.
Иккинчи АЭС қуриш бўйича референдум ўтказилмайди, чунки «бундай эҳтиёж йўқ», деди вазир.
- 2024 йил октябрь ойида Қозоғистонда АЭС қуриш бўйича референдум бўлиб ўтганди. Унинг қурилишини сайловчиларнинг 70 фоиздан ортиғи қўллаб-қувватлаган.
- Қозоғистон Энергетика вазирлиги маълумотларига кўра, ҳозирда мамлакатдаги электр энергиясининг 66 фоизи кўмир станцияларида ишлаб чиқарилади. Агентлик прогнозларига кўра, 2035 йилга бориб Қозоғистонда электр энергияси истеъмоли 152,4 миллиард кВт/соатгача ошади, мавжуд энергия манбаларининг ишлаб чиқарилиши эса 135 миллиард кВт/соатдан кам бўлади.
