Пенсия жамғармаси Ўзбекистондан ташқарига чиқиб, 3 ойдан ортиқ вақт мобайнида қайтиб келмаган фуқароларга пенсияни тўлаш вақтинча тўхтатиб турилишини хабар қилганди. «Газета.uz» ўқувчиларидан бири февраль ойида хорижда бўлмаган пенсионер онаси нафақасини олмаганини маълум қилди.
Жамғарма хабарида «Давлат пенсияларини тайинлаш ва тўлаш тартиби тўғрисидаги низом«га мувофиқ, вақтинча тўхтатилган пенсияни тўлаш пенсионер Ўзбекистонга қайтиб келгандан сўнг қайта тикланиши айтилганди.
Фуқаро Ўзбекистонга қайтиб келгандан сўнг олинмай қолган ойлардаги пенсиясини олиш ҳуқуқига эга. Лекин бу пенсияни олиш мақсадида мурожаат этилганидан олдинги 24 ойдан ошмаган давр учунгина тааллуқли.
Ушбу тартиб низомнинг 159-бандида мустаҳкамланган бўлиб, бу норма ўтган йилнинг 30 октябрида киритилган.
Пенсия тўловлари қуйидаги ҳолларда ҳам тўхтатилади:
- пенсия тўлаш муддати тугаганда;
- муддатидан олдин тайинланган ёшга доир пенсия олувчи ишга кирганида;
- тегишли ташкилот орқали кетма-кет 3 ойдан ортиқ пенсия олинмаганда;
- пенсионер озодликдан маҳрум этилганда (манзил-колонияларда жазони ўтаётган шахслар бундан мустасно);
- пенсионер руҳий ҳолати бузилган шахслар учун Ижтимоий қўллаб-қувватлаш марказларида яшаганда;
- пенсионер пенсия тўловларини тўхтатиб туриш тўғрисида ариза ёки сўровнома орқали мурожаат қилганида;
- суриштирув, тергов органларидан ва суддан яшириниб юрган, жиноий жазони ўташдан бўйин товлаётган шахсларни қидиришга эълон берилганда, бедарак йўқолганда;
- ишончнома берган шахс унга тайинланган пенсияга ҳуқуқни тасдиқлаш учун белгиланган муддатда келмаганда.
Қонун ҳужжатларида назарда тутилган бошқа ҳолларда ҳам пенсия тўловлари тўхтатилиши мумкин.
Пенсия тўловларини қайта тиклаш пенсионер ёки унинг қонуний вакили томонидан Пенсия жамғармаси бўлимига ариза ва шахсни тасдиқловчи ҳужжат билан шахсий мурожаат қилиш орқали амалга оширилади.
Чет элга чиқмаганларга ҳам пенсия тўламаслик?
«Газета.uz»га мурожаат қилган ўқувчи февраль ойида пенсионер бўлган онаси нафақасини олмагани ҳақида хабар берди. Вазият ўрганилганда маълум бўлдики, банкка нафақа олувчининг уч ойдан ортиқ муддатга мамлакатдан чиқиб кетгани ҳақида хат келиб тушган. Шу билан бирга, унинг сўзларига кўра, пенсионер чет элга чиқмаган, лекин ноябрь ойида хорижга чиқиш паспорти олиш учун мурожаат қилган.
Аёл четга чиқиш муҳри босилмаганини кўрсатиш учун «загранпаспорт»ини банкка олиб борган. У ерда унга янги дастур амалда экани, бунда агар шахс 2015 йилдан буён чет элга чиққан бўлса ва қайтиб келгач профилактика инспектори орқали «рўйхатдан ўтмаса», шахс пенсия олувчилар рўйхатидан автоматик равишда чиқариб ташланиши айтилган.
Ўқувчининг сўзларига кўра, унинг онаси охирги марта 2018 йилда хорижга чиққан, бироқ нафақасини 2019 йилдангина ола бошлаган, бу вазиятни ноаниқлаштирмоқда.
Четга саёҳат ҳақидаги маълумотлар Адлия вазирлиги ҳузуридаги Персоналлаштириш агентлиги орқали текширилади. Бироқ Персоналлаштириш агентлиги фуқароларнинг мамлакатдан ташқарига саёҳатлари ҳақидаги маълумотларга тўғридан-тўғри кириш ҳуқуқига эга ёки йўқлиги маълум эмас. Қоидага кўра, бундай маълумотлар чегара назорати органлари ва Ички ишлар вазирлигининг юрисдикцияси остида бўлади.
Пенсия жамғармасининг маълум қилишича, «бундай ҳолатлар жамғарма томонидан Персоналлаштириш агентлиги билан биргаликда ўрганилмоқда ва бу каби муаммоларни бартараф этиш чоралари кўрилмоқда».
1 январь ҳолатига кўра, Ўзбекистонда пенсия олувчилар сони 4,1 миллион кишини ташкил этади, улардан 3,4 миллион нафари кексалик, 461 минг нафари ногиронлик, 243,4 минг нафари боқувчисини йўқотганлик нафақасини олади.
Республика бўйича ўртача пенсия миқдори 1,43 миллион сўм, Тошкент шаҳрида эса 1,96 миллион сўмга тўғри келади.
