Европанинг етакчи давлатлари ташқи ишлар вазирлари ўз мамлакатлари Украинага ёрдамни оширишга тайёрлигини ва унинг ҳудудий яхлитлигини қўллаб-қувватлашини таъкидлади. Бу ҳақда 12 февраль куни Парижда бўлиб ўтган Украина хавфсизлиги бўйича Weimar+ форматидаги йиғилишдан сўнг маълум қилинди.
Контекст: 12 февраль куни АҚШнинг янги мудофаа вазири Пит Ҳегсет Брюсселда бўлиб ўтган Украина бўйича алоқа гуруҳи йиғилишида Украинанинг 2014 йилги чегараларига қайтиши «нореал мақсад» эканини айтган ва Киевнинг НАТОга қўшилиши истиқболини рад қилганди. Шу куни АҚШ президенти Дональд Трамп Россия президенти Владимир Путин билан телефон орқали мулоқот қилди ва тез орада учрашишини билдирди. Трамп, шунингдек, Ҳегсетнинг Украина босиб олинган ерларни қайтариб олиши даргумонлиги ҳақидаги сўзларига қўшилди ва мамлакатнинг НАТОга аъзолигини «амалий» деб ҳисобламаслигини айтди.
«Биз Украинани қўллаб-қувватлашни кучайтиришга тайёрмиз. Биз унинг мустақиллиги, суверенитети ва ҳудудий яхлитлиги тарафдоримиз», — дейилади Франция, Германия, Польша, Испания ва Буюк Британия ташқи ишлар вазирлари, шунингдек, Европа Иттифоқининг ташқи сиёсат ва мудофаа идоралари раҳбарлари баёнотида.
Йиғилиш иштирокчилари адолатли, кенг қамровли ва мустаҳкам тинчликка эришилмагунча Украинани қўллаб-қувватлашда давом этишини таъкидлади. «Украина ва ўзимизнинг манфаатларимизни кафолатлайдиган тинчлик. Биз америкалик иттифоқчиларимиз билан кейинги йўлни муҳокама қилишни интиқлик билан кутмоқдамиз», — дейилади баёнотда.
Шунингдек, баёнотда «Украина ва Европа ҳар қандай музокараларнинг бир қисми бўлиши кераклиги» таъкидланган. «Украинага ишончли хавфсизлик кафолатлари тақдим этилиши керак. Украинадаги адолатли ва мустаҳкам тинчлик мустаҳкам трансатлантик хавфсизликнинг зарурий шартидир», — деди йиғилиш иштирокчилари.
«Украинанинг мустақиллиги ва ҳудудий яхлитлиги муҳокама қилинмайди. Бизнинг ҳозирги устувор вазифамиз Украинани кучайтириш ва таъсирчан хавфсизлик кафолатларини таъминлаш бўлиши керак. Европа ҳар қандай музокараларда марказий роль ўйнаши керак», — деб ёзди йиғилиш якунида Европа Иттифоқи ташқи сиёсат идораси раҳбари Кая Каллас.
Трамп ва Ҳегсетнинг баёнотларига Польша бош вазири Дональд Туск ҳам муносабат билдирди.
«Биз ҳаммамиз фақат тинчликни истаймиз. АДОЛАТЛИ ДУНЁ. Украина, Европа ва АҚШ бу борада биргаликда ишлаши керак. БИРГАЛИКДА», — деб таъкидлади Туск Х тармоғида.
Швеция собиқ бош вазири ва Европа кенгашининг халқаро муносабатлар бўйича ҳамраиси Карл Бильдт Трамп ва Путиннинг суҳбатини 1938 йилги Мюнхен шартномасига қиёслади.
«Бу, албатта, музокараларга инновацион ёндашув — музокаралар бошланишидан олдин жуда катта ён беришлар қилиш. Ҳатто Чемберлен (1937−1940 йилларда Буюк Британия бош вазири — таҳр.) ҳам 1938 йилда бунчалик пастга тушмаган. Ўша Мюнхен ҳам жуда ёмон якунланди», — деб ёзади сиёсатчи.
Германия мудофаа вазири Борис Писториус, ўз навбатида, Россия ва Украина ўртасида эҳтимолий тинчлик шартномасини олқишлашини айтди, бироқ Трамп маъмурияти «музокаралар бошланишидан олдин ҳам Путинга очиқчасига ён берганини» «афсусланарли» деб атади.
«Менинг фикримча, Украинанинг НАТОга эҳтимолий аъзолиги ёки мамлакатнинг эҳтимолий ҳудуд йўқотишини фақат музокаралар столида муҳокама қилиш ва бу масалани олдиндан олиб ташламаслик яхшироқ бўларди», — деди у 13 февраль куни Брюсселда бўлиб ўтган НАТО мамлакатлари мудофаа вазирлари йиғилиши доирасида.
Писториуснинг қўшимча қилишича, Европа «музокараларда иштирок этиши керак», чунки у ҳар қандай битимнинг оқибатларига тўғридан-тўғри дуч келади.
