БМТнинг Бола ҳуқуқлари бўйича қўмитаси аъзо давлатлар учун болаларнинг атроф-муҳитга бўлган ҳуқуқларини таъминлашда нима қилишлари кераклиги ҳақидаги йўриқномани эълон қилди. Унда айтилишича, давлатлар ўз чегаралари ва ундан ташқарида ҳам атроф-муҳитга етган зарар учун жавобгар бўлиши мумкин.
Ўзбекистонда мактаб ўқувчиларининг 60 фоиздан ортиғи қишда дарс машғулотларини куртка ва бош кийимларда ўтказади, чунки синфхоналар сифатсиз кўмир ёрдамида иситилади. Энергия инқирози даврида синфхоналарни экологик хавфсиз тарзда иситишнинг имкони борми? «Газета.uz» репортажи.
Ўзбекистонда ичимлик суви тарифлари кўтарилиши, Қорақалпоғистонда шоли етиштириладиган майдонларнинг қисқариши, Қирғизистоннинг Қозоғистонга суғориш учун сув беришни тўхтатгани минтақада сув инқирози кучайиб бораётганидан далолат беради. «Газета.uz» ҳудудлардаги сув билан боғлиқ вазиятни ўрганди.
«Глобал исиш даври тугади, глобал қайнаш даври кириб келди», — дея маълум қилди БМТ раҳбари. Метеорологларнинг фикрича, жорий йилнинг июли кузатувлар тарихидаги энг иссиқ ой бўлади. Бу ойда энг иссиқ уч ҳафта ва энг иссиқ уч кун қайд этилди.
Марказий Осиё ва Европадаги болаларнинг қарийб ярми иссиқлик тўлқинларига дучор бўлмоқда — бу глобал ўртача кўрсаткичдан икки баробар кўп, дейилади ЮНИСЕФ ҳисоботида. Ташкилот минтақа ҳукуматларини шошилинч чоралар кўришга чақирди.
Шарофиддин Мусаев ҳар кўчатга йилига атиги 17 литр сув сарфлаб, Китобнинг қовжираган адирларида ёнғоқзорлар бунёд этади. Қачонлардир бу жойлар кўм-кўк ўрмон эди, аммо аҳоли дарахтларни ўтин қилиб юборган. Шунга қарамай, намликсиз ҳам дарахтларни қайтариш мумкин. Сабина Бакаева репортажи — шу ҳақда.
МҲТИ экспертлари Ўзбекистонда сув танқислигини қурғоқчил ҳудудларнинг қишлоқ хўжалиги тармоғига қандай таъсир кўрсатишини ўрганди. 2030 йилга бориб мамлакатда 7 млрд куб метр сув танқислиги кузатилиши мумкин. Натижада Ўзбекистон сув танқис бўлган 33 та давлат қаторига тушиб қолиш эҳтимоли бор.
Жаҳон иқтисодий форуми ҳисоботига кўра, яқин бир йилда энергия инқирози, яшаш харажатларининг ўсиши, озиқ-овқат тақчиллиги, узоқ ва ўрта истиқболда эса табиий офатлар, иқлим, ресурслар инқирози ҳамда улар келтириб чиқарадиган ижтимоий-иқтисодий таназзул ва беқарорлик жиддий хавф туғдириши мумкин.
Европа Иттифоқининг ASK дастури иқлим ўзгаришининг Ўзбекистон аграр секторига таъсирини таҳлил қилди. Лойиҳа раҳбари Адриан Нилнинг «Газета.uz»га айтишича, мамлакат қишлоқ хўжалигида иқлим ўзгаришига қарши мувофиқлашган миллий кураш йўқ. Шу боис соҳада қилинаётган ишлар натижаси сезиларли эмас.
Ер кимларнингдир нафси учун увол қилинмай, ишлайдиган одамга берилиши керак; «чинакам инновациялар» сув танқислиги оқибатларини юмшатади, аммо улар жорий этилмаса, минтақадаги бўлажак аграр муаммолардан энг кўп ўзбекистонликлар азият чекади, деб ҳисоблайди япон университети докторанти Азиз Омонов.
БМТнинг иқлим ўзгариши бўйича 27-конференциясида иқлим офатларидан жабр кўрган мамлакатларга ёрдам кўрсатиш жамғармасини ташкил этишга қарор қилинди. Шу билан бирга, қазиб олинадиган ёқилғидан воз кечиш ва глобал исишни Цельсий бўйича 1,5 даража оралиғида ушлаб туриш зарурати масалалари очиқ қолди.
Сенат раиси Танзила Нарбаева Шарм ал-Шайхда бўлиб ўтган БМТнинг иқлим бўйича конференцияси (COP27)да нутқ сўзлади. У Минтақавий иқлим кенгашини тузишни таклиф қилди ва Ўзбекистон «яшил» иқтисодиёт тамойилларини жорий этиш орқали иқтисодий тараққиётга эришишни мақсад қилганини таъкидлади.
Орол қуриши Қорақалпоғистон, Хоразм ва Бухорога жиддий таъсир ўтказаяпти, деди Гидрометеорология илмий-тадқиқот институти директори. Мамлакатнинг кам даромадли аҳоли қатлами эса айни шу ҳудудларда яшайди, Шу боис, Ўзгидромет ҳудудларнинг иқлим ўзгариши бўйича миллий мослашув режасини ишлаб чиқмоқда.
Иқлим ўзгариши муаммоси йилдан-йилга долзарблашиб бормоқда. Нима сабабга кўра иқлим бунчалик инжиқ бўлиб қолди? Бу ҳолатни ўзгартириш учун биз нима қилишимиз лозим? Бизни келажакда нималар кутмоқда? «Газета.uz» ушбу мақолада барчамизни қийнаётган саволларга жавоб беради.
Экстремал об-ҳаво ҳолати — Ердаги иқлим ўзгаришининг кундалик «юзидир», дейилади Жаҳон метеорология ташкилотининг янги ҳисоботида. Глобал энергия ишлаб чиқаришни зудлик билан ўзгартириш орқалигина иқлим ҳалокатининг олдини олиш мумкин. БМТ қайта тикланадиган энергия манбаларига ўтиш режасини таклиф қилди.
Ўзгидромет раҳбари Шерзод Хабибуллаев Орол денгизи фалокати натижасида Марказий Осиёда иқлим ўзгариши дунё кўрсаткичларидан 2 баробар жадалроқ кечаётганини таъкидлади. Бу музликлар эриши, чанг бўронлари даврийлиги ва уларнинг ортиб бориши, ерларнинг деградацияга учраши, сув ресурсларининг тақчиллиги каби салбий кўринишларда намоён бўлмоқда.
Ўзбекистоннинг глобал исишга қарши курашдаги ҳиссаси ортади: мамлакат 2030 йилгача иссиқхона чиқиндиларини камайтириш бўйича ўз мажбуриятларини сезиларли даражада оширди.
Марказий Осиё давлатлари ва АҚШ иқлим инқирозини енгиш тўғрисида қўшма баёнот қабул қилди. Унда айтилишича, иқлим ўзгариши минтақада сув мавжудлигига салбий таъсир кўрсатиб, чўлланиш ва тупроқ деградациясини тезлаштирмоқда.
Иқлим ўзгаришлари 250 млн кишини ўз мамлакатлари ичида кўчишга мажбур қилиши мумкинлигини кўрсатмоқда Жаҳон банки ҳисоб-китоблари. Марказий Осиёда яшаётган қарийб 2,5 млн киши иқлим мигрантларига айланади. Фарғона водийси, Тошкент атрофи, Тожикистон жануби ва Қозоғистон шимоли — оқим манзиллари.
2021 йилнинг июли 142 йиллик глобал метеорологик кузатувлар тарихидаги энг иссиқ ой бўлди.
Қўшимча имкониятлардан фойдаланиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг