Омбудсман тўғрисидаги қонуннинг янги таҳрири унинг ваколатларини кенгайтирди: энди у таъсир чоралари — огоҳлантириш, тақдимнома, илтимоснома ва талабнома қўллаши мумкин. Омбудсман ва унинг жамоаси маҳкумлар сақланадиган жойларга исталган вақтда олдиндан огоҳлантирмасдан ташриф буюра олади.
Намангандаги жазони ижро этиш муассасасида гиёҳванд моддалар савдоси сабаб қамалган 24 ёшли маҳкум ўзини осиб, вафот этди. Марҳумнинг онаси ўғлининг танасида қийноқ излари борлигини айтди, Бош прокуратура эса маълумотни рад этмоқда.
«Ёшлар — келажагимиз» жамғармаси Қашқадарё филиали собиқ бошлиғи МЧЖлардан бирининг раҳбари билан тил бириктириб, жамғарманинг 1,8 млрд сўм пулларини талон-торож қилган. Вилоят прокуратурасига кўра, дастлабки тергов давомида 2 нафар шахсга нисбатан қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чораси қўлланилган.
Тошкент вилоятидаги Товоқсой қамоқхонасида икки маҳкум яшаш биносидан ўзини ташлаб, жонига қасд қилишга уринди. Маҳкумларда оғир тан жароҳатлари аниқланган. Жиноят аломатлари бўлмагани учун прокуратура жиноят иши қўзғатмади. Ҳолатга «Эзгулик» жамияти раҳбари ҳамда Бош прокуратура муносабат билдирди.
2021 йилда Инсон ҳуқуқлари бўйича вакил аралашуви билан 53 нафар маҳкум озодликка чиқарилди. Жумладан, 48 нафар маҳкумга тайинланган озодликдан маҳрум қилиш жазоси аҳлоқ тузатиш ишларига, 3 нафар маҳкумни жазоси эса шартли равишда озод этишга ва 2 нафар маҳкумники уй қамоғига алмаштирилган.
2021 йилда дунё бўйлаб қамоқхоналардаги журналистлар сони рекорд даражага етди — 293 нафар ОАВ ходими қамоққа олинган. Яна 24 нафар журналист ҳалок бўлган.
Ўзбекистондаги жазони ижро этиш муассасалари ходимлари учун «Нельсон Мандела қоидаларининг асосий тамойиллари» тренинги ўтказилмоқда. Унда, жумладан, қамоқхоналарда қийноқларнинг олдини олиш кўникмалари ҳам ўргатилади.
Ўзбекистон қамоқхоналардаги маҳкумларнинг умумий сони бўйича рейтингда 62-ўринни эгаллади, ҳозир муассасаларда 22 867 нафар шахс жазо ўтамоқда. Мамлакатда ҳар 100 минг кишига 68 нафар маҳкум тўғри келади ва бу борадаги рейтингда эса Ўзбекистон 179-ўринга лойиқ кўрилди.
Инсон ҳуқуқлари бўйича вакил Феруза Эшматова 9 ой ичида қамоқхоналарга 120 та мониторинг ташрифлари амалга оширилганини маълум қилди. Унинг айтишича, мониторинг давомида қамоқхоналарда «қийноқ ҳолатлари деярли учрамаган». «Шу пайтгача уларнинг ҳеч қайсисидан „мени бу қийнаяпти“, „урди“ ёки қанақадир „руҳий тазйиқ, босим, қийноқлар ўтказаяпти“ деган мурожаат бўлмади», — дейди омбудсман.
Гулнора Каримованинг адвокати сентябрь ойи ўрталарида мижози билан учрашувда унинг қўлида кўкаришларни кўрганини хабар қилган эди. Омбудсман Феруза Эшматова колонияда кўришганида биринчи президентнинг қизи билан ҳаммаси яхши бўлганини ва қайтадан мониторинг ўтказилишини айтди. У шунингдек, қамоқхоналарда қисқа муддатли учрашувлар қайта тикланганини ҳам маълум қилди.
Адлия вазири сешанба куни ўтказилган анжуманда давлатнинг айрим функцияларини хусусий секторга беришнинг аҳамиятига тўхталиб ўтди. «Кўп ҳолатларда хусусий сектор давлатга қараганда яхши ишлайди», — деди Русланбек Давлетов. Унинг фикрича, бунинг учун тартибга солиш механизмлари ва қонунлар бўлиши керак. Шунингдек, вазир Ўзбекистондаги қамоқхоналар хусусий секторга ўтказилмаслигини таъкидлади.
Қаршидаги манзил-колонияда 19 ёшли маҳкум лезвия билан қорнини ва қўлларини 3−4 маротаба тилиб, ўзига енгил тан жароҳатлари етказди. Бош прокуратура колония ходимларига иш қўзғатилганини рад этди, бироқ ҳолат юзасидан терговга қадар текширув ўтказилаётгани маълум қилинди.
Ҳозирда Ўзбекистондаги жазони ижро этиш колонияларида Жиноят кодексининг 120-моддаси (бесоқолбозлиқ) билан айбланган 49 нафар шахс сақланмоқда. Сўнгги 5 йил ичида 44 киши бесоқолбозлик бўйича жавобгарликка тортилган. Ушбу маҳкумлар билан доимий равишда психологик ишлар индивидуал тарзда олиб борилиши айтилмоқда.
Маҳкумларнинг Омбудсман ва Бизнес омбудсманга йўллаган шикоятини қамоқхона раҳбарияти кўздан кечириши тақиқланиши мумкин. Қолаверса, олувчига йигирма тўрт соатдан кечиктирмай юборилиши белгиланмоқда. ИИВ тегишли буйруққа ўзгартиш ва қўшимчалар киритишни таклиф этмоқда.
Депутат Расул Кушербаев Омбудсманнинг 2019 йилги ҳисоботида 139 нафар маҳбусдан қийноқлар билан боғлиқ шикоят келганини, лекин улар тасдиқланмаганини қайд этди. Бунга «Қамоқхоналардаги тиббий хизмат ИИВга бўйсуниши» сабаб бўлаётгани таъкидланди. У қамоқхоналардаги тиббий хизматни Соғлиқни сақлаш вазирлиги тасарруфига ўтказиш бўйича омбудсманнинг ўтган йилги таклифи очиқ қолганини таъкидлади.
Қўшимча имкониятлардан фойдаланиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг