Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) Африкадаги маймунчечак (mpox) эпидемиясини глобал фавқулодда ҳолат деб эълон қилди. Тегишли қарор 14 август куни йиғилган ЖССТ Фавқулодда вазиятлар қўмитаси томонидан қабул қилинди.
Инфекция ҳақида нималар маълум?
Маймунчечак — бу Orthopoxvirus жинсига мансуб маймунчечак вируси келтириб чиқарадиган касаллик. Маймунчечак вирусининг иккита генетик кладаси мавжуд: I ва II синф.
Одатий симптомлар тери тошмаси ёки шиллиқ пардаларнинг шикастланиши ҳисобланиб, улар икки-тўрт ҳафта давом этиши мумкин ва иситма, бош оғриғи, мушак ва бел оғриғи, заифлик ва лимфа тугунларининг шишиши билан кузатилади.
Одамлар маймунчечакни у билан касалланган одам, ифлосланган нарсалар ёки касал ҳайвонлар билан жисмоний алоқа қилиш орқали юқтириб олиши мумкин.
Маймунчечак касаллиги одамда илк бор 1970 йилда Конго Демократик Республикасида (КДР) қайд этилган. Инфекция Марказий ва Ғарбий Африкада эндемик ҳисобланади.
Бу билан ЖССТ сўнгги икки йил ичида иккинчи бор маймунчечакни соғлиқни сақлаш бўйича фавқулодда ҳолат деб эълон қилди. Биринчи глобал эпидемия 2022−2023 йилларда қайд этилган, ўшанда унга IIb кладаси деб номланувчи штамм сабаб бўлган. Ҳозирги эпидемияни эса касалланганларнинг 10 фоизгача қисмининг ўлимига сабаб бўлаётган Ib кладаси штамми чақирган.
«Маймунчечак янги кладасининг пайдо бўлиши, унинг КДР шарқида тезлик билан тарқалаётгани ва қўшни мамлакатларда аниқланаётгани катта ташвиш уйғотмоқда. Ушбу эпидемияни тўхтатиш ва одамларни қутқариб қолиш учун мувофиқлаштирилган халқаро чоралар керак», — деди ЖССТ раҳбари Тедрос Адҳаном Гебрейесус.
Сўнгги бир ой ичида КДРнинг аввал маймунчечак аниқланмаган тўртта чегарадош мамлакатида: Бурунди, Кения, Руанда ва Угандада лаборатория томонидан тасдиқланган 1b кладасининг 100 дан ортиқ ҳолати қайд этилди. Мутахассислар кўрсаткич кўпроқ эканига ишонмоқда.
ЖССТ маълумотларига кўра, жорий йилда маймунчечак билан касалланганлар сони ўтган йилги кўрсаткичдан ошиб, 15,6 мингтага етган, шундан 537 таси ўлим билан якунланган.
