ЖССТнинг таъкидлашича, парранда гриппи вирусининг сутэмизувчилар, жумладан, одамлар орасида тарқалиши жиддий муаммо туғдиради. Инфекция одамдан одамга юқмайди, лекин уни юқтирган одамлар орасида ўлим даражаси юқори ҳисобланади.
Олимларнинг фикрига кўра, 2022 йилда 1 миллиарддан ортиқ одам ёки ҳар саккиз кишидан бири семизликдан азият чеккан. 1990 йилдан бери катталар орасида семизлик бўйича глобал кўрсаткич икки баравар, болалар ва ўсмирлар орасида эса тўрт баравар кўпайди.
ЖССТга кўра, 2050 йилга бориб дунёда саратон касаллигига чалинганлар сони 35 миллиондан ошади. Бунга нафақат аҳоли сони ва яшаш давомийлигининг ўсиб бораётгани, балки тамаки истеъмоли ёки ҳавонинг ифлосланиши каби омиллар ҳам таъсир қилади.
Европа ва Марказий Осиё мамлакатларида қизамиқ билан касалланишнинг «ташвишли ўсиши» кузатилмоқда. ЖССТ шошилинч эмлаш ишларини олиб боришга чақирмоқда. Ўзбекистонда ўтган йили қизамиқ билан касалланиш бўйича 1026 та ҳолат қайд этилган бўлса, 2022 йилда кўрсаткич атиги саккизтани ташкил этган.
Сўнгги ҳафталарда кўплаб мамлакатларда COVID-19 билан касалланиш ҳолатлари кўпайгани сабабли Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти одамларни яна ниқоб тақиш ва вакцина олишга чақирди.
ЖССТ маълумотига кўра, Ўзбекистонда ўртача тана массаси индекси 1 квадрат метрга 26,5 кг ни ташкил қилмоқда. Бу Марказий Осиёдаги энг юқори кўрсаткичдир. 2060 йилга бориб семизлик оқибатида иқтисодиётга етадиган зарар 21,6 млрд долларгача ошиши кутилмоқда, бу — ЯИМнинг 4,7 фоизига тенг.
ЖССТ Хитой расмийларидан нафас олиш йўллари касалликлари ва болаларда пневмония авж олаётгани ҳақида маълумот сўради. Хитойдаги вазият ковидга қарши чекловлар олиб ташланиши билан изоҳланмоқда.
2022 йилда қизамиқ билан касалланиш 2021 йилга нисбатан 18 фоизга, ўлим даражаси 40 фоиздан кўпроққа ошган. Бу эмлаш қамровининг пасайиши билан боғлиқ, дейилади ЖССТ ҳисоботида.
ЖССТ ёлғизликни инсон саломатлигига глобал таҳдид деб атади ва ижтимоий алоқаларни ўрганиш бўйича комиссия тузди. Мутахассислар ёлғизликнинг зарарини кунига 15 та сигарет чекишга тенглаштирди.
ЖССТ маълумотларига кўра, 17 июлдан 13 августгача дунёда COVID-19 билан касалланиш ҳолатлари 63 фоизга ошган. Ташкилот вирусни «жиддий таҳдид» деб ҳисоблашда давом этмоқда ва мамлакатларни касалликка қарши курашиш учун «ўрнатилган инфратузилмани демонтаж қилмасликка» чақирмоқда.
Тамаки назорати соҳасида ижобий ўзгаришлар бор, аммо унинг истеъмоли «жамоат саломатлиги учун асосий таҳдидлардан бири» бўлиб қолмоқда, дейилади ЖССТ ҳисоботида. Ҳар йили дунёда 1,3 миллионга яқин одам пассив чекиш (тамаки тутуни) қурбони бўляпти.
2022 йили Европада 60 минг киши аномал иссиқдан вафот этди. Кўрсаткич глобал исиш пайтида яна ортиши мумкин. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти одамлардан бу пайтда ўзи билан яхна сув олиб юриш, енгил ва кенг либослар кийиш ҳамда машиналарда бола, ҳайвонларни қолдирмасликни сўради. Батафсил тавсиялар.
ЖССТ яқин ойларда бутун дунё бўйлаб экстремал об-ҳаво ҳодисалари, жумладан, қурғоқчилик, сув тошқини ва аномал иссиқ кутилаётгани ва улар инсон саломатлигига таҳдид солишини билдирди. Аввалроқ Бутунжаҳон метеорология ташкилоти ҳам аномал иссиқдан огоҳлантирганди.
ССВ раҳбари Амрилло Иноятов ЖССТ раҳбари Тедрос Гебрейесусга «Ўзбекистон соғлиқни сақлаш аълочиси» кўкрак нишонини топширди. Улар Женевада ўтаётган Жаҳон соғлиқни сақлаш ассамблеяси сессияси доирасида учрашди.
ЖССТ тиббиётда ChatGPT, Bard ва шунга ўхшаш платформалар билан ишлашда хавфларни ўрганишга чақирди. Ташкилот, айниқса, сунъий интеллектга эга чатботлар томонидан яратилиши мумкин бўлган ёлғон маълумотлардан хавотирда.
Литва ҳукумати инсонпарварлик ёрдами сифатида Қорақалпоғистоннинг Хўжайли туманига 685 минг доза коронавирусга қарши вакцина юборди. Аввалроқ ЖССТ COVID-19 тарқалиши соғлиқни сақлаш соҳасида глобал фавқулодда ҳолат мақомини йўқотганини маълум қилганди.
Ўзбекистонда 2023 йил бошидан бери 37 нафар беморда қизамиқ тасдиқланган, касалликка қарши зарур чоралар кўрилмоқда, эпидемик вазият барқарор, деб хабар бермоқда СЭС. Аввалроқ ЖССТ касалланганлар сони ортаётганидан огоҳлантирганди.
Ўзбекистонни ҳам ўз ичига олган ЖССТ Европа минтақасида қизамиқ билан касалланиш ҳолатлари кўпайган. Ўзбекистонда уч ой давомида 26 та (ўтган йили — 8), Тожикистонда — 199 (451) ҳолат тасдиқланган.
ССВ ва ЖССТ ҳамкорлигида ўтказилган семинарда Тошкентда токсикология маркази ташкил этиш масаласи муҳокама қилинди. Қўлланаётган кимёвий моддалар ҳажмининг ортиши, уларнинг интернетдаги савдоси ва булар ҳақда етарли билимга эга эмаслик тизим учун қўшимча хавф экани таъкидланди.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти мамлакатларни Гамбия, Индонезия ва Ўзбекистонда 300 дан ортиқ бола ўлимига сабаб бўлган сиропларга қарши курашишга чақирди. Ўзбекистонда «Док-1 Макс» сиропидан камида 20 нафар бола вафот этган.
Қўшимча имкониятларга эга булиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг