Ўзбекистонда аҳоли саломатлиги хавфсизлигини таъминлаш бўйича 2024−2028 йилларга мўлжалланган Миллий ҳаракатлар режаси ишлаб чиқилди. Бу ҳақда 18−19 сентябрь кунлари Тошкентда бўлиб ўтган сиёсий мулоқот вақтида айтиб ўтилди.
Режани Халқаро соғлиқни сақлаш қоидаларини бажаришга масъул барча вазирлик ва идораларнинг координаторларидан тузилган ишчи гуруҳ ишлаб чиққан. Мазкур лойиҳага Техник ёрдам Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) томонидан, молиявий ёрдам эса АҚШ Халқаро тараққиёт агентлиги (USAID) томонидан амалга оширилди.
«Миллий режа барча манфаатдор томонларнинг Ўзбекистон соғлиқни сақлаш тизимини мустаҳкамлаш ва соғлиқни сақлаш соҳасидаги фавқулодда вазиятларга самарали жавоб беришда биргаликда ишлашини таъминлашнинг муҳим воситасидир», — деди ЖССТнинг Ўзбекистондаги вакили Ашина Халакдина.
«Ўзбекистонда соғлиқни сақлаш соҳасидаги таҳдид ва чақириқларга янада пухта тайёргарлик кўриш учун қилинадиган ишлар кўп», — деди Санитария-эпидемиология осойишталиги ва аҳоли саломатлигини муҳофаза қилиш қўмитаси раҳбари Баҳодир Юсупалиев.
Режанинг стратегик мақсади Ўзбекистоннинг соғлиқни сақлаш соҳасидаги фавқулодда вазиятларга янада самарали жавоб беришга тайёргарлигини оширишдан иборат, дея «Газета.uz»га ЖССТ ваколатхонаси хабар берди.
Ушбу режада қуйидаги ҳаракатлар қўллаб-қувватланади:
- Соғлиқни сақлашдаги фавқулодда вазиятларга реакция қилишда тайёргарликни ошириш ва режалаштиришни яхшилаш, агентликлар ўртасидаги алоқа ва мувофиқлаштиришни кучайтириш учун Халқаро соғлиқни сақлаш қоидалари имкониятларидан яхшироқ фойдаланиш;
- Аҳоли саломатлигига потенциал таҳдидлар, шу жумладан юқумли касалликлар билан боғлиқ фавқулодда вазиятлардан аҳолини эрта огоҳлантириш ва аниқлаш тизимларини такомиллаштириш;
- Халқаро соғлиқни сақлаш қоидалари имкониятларини амалга оширишни кенгайтириш ва идоралараро ва тармоқлараро ҳамкорликни мустаҳкамлаш;
- Ҳукумат, вазирлик ва идоралар даражасида «Ягона саломатлик» ва «барча турдаги таҳдидлар» ёндашувларини жорий этиш.
Ҳаракатлар режаси 19 та техник йўналиш, 96 та махсус йўналиш ва 340 та тадбирни ўз ичига олади.
Режа биохавфсизлик, миллий лабораторияларни мустаҳкамлаш, микробиологик патогенларга қаршилик, зооноз касалликлар, озиқ-овқат хавфсизлиги, оммавий эмлаш, назорат, инсон ресурслари, хавф алоқаси, фавқулодда вазиятларга тайёргарлик, фавқулодда вазиятларга жавоб бериш, фавқулодда вазиятларда соғлиқни сақлаш ва хавфсизлик органларининг ҳамкорлиги, тиббий ускуналар ва ходимларни юбориш ва қабул қилиш, кимёвий хавфсизлик, радиация хавфсизлиги ва бошқалар каби соҳаларни қамраб олади.
Режанинг биринчи лойиҳаси 2023 йилда тайёр бўлган, якуний ҳужжат эса 2024 йил март ойида ҳукумат ва жамият вакиллари бўлган 40 дан ортиқ асосий манфаатдор томонлар иштирокида экспертлар ўтказган семинарда тайёрланган.
Ҳаракатлар режаси аллақачон кўплаб вазирликлар томонидан имзоланган бўлиб, уларнинг ҳар бири режанинг ўзига хос қисмини амалга оширади ва жараён Вазирлар Маҳкамаси томонидан назорат қилинади. Соғлиқни сақлаш вазирлиги тармоқлараро ҳамкорликни таъминлайди, режанинг бажарилишига раҳбарлик қилади, мониторинг ва баҳолашни ташкил қилади ва ҳукуматга ҳисобот беради.
2005 йил май ойида 58-Жаҳон соғлиқни сақлаш ассамблеяси 1969 йилдаги Халқаро соғлиқни сақлаш қоидаларининг қайта кўриб чиқилган версиясини қабул қилди. У (2005) «халқ саломатлиги учун хавф-хатарларга мутаносиб ва касалликнинг халқаро тарқалишининг олдини олиш, ҳимоя қилиш, назорат қилиш ва соғлиқни сақлаш чораларини кўришга интилади ва халқаро ҳаракат ва савдога кераксиз аралашишдан қочади».
Халқаро соғлиқни сақлаш қоидалари мамлакатларни инсон саломатлигига таҳдидларни тезда аниқлаш учун зарур бўлган миллий салоҳиятни яратиш ва буни қўллаб-қувватлашга, шунингдек, соғлиқни сақлаш соҳасидаги ҳодисалар халқаро аҳамиятга молик фавқулодда вазиятга айланишининг олдини олиш учун тезкор чоралар кўришга ундайди.
