«Инсоннинг ким эканлиги унинг бир оғиз сўзиданоқ маълум бўлиб қолади»
Инсоннинг ким эканлиги, ички дунёси унинг бир оғиз сўзиданоқ маълум бўлиб қолади. Зеро, мақолда айтилганадек, овқат таъми туз билан, одам таъми сўз билан. Мазкур фикрни 2007 йилда Шодмон Отабек ўзбек тилини билсада, хорижий тилларда сўзлашувчи айрим одамларни танқид қила туриб ёзганди.
Тошкентнинг Навоий кўчасида автобуслар учун алоҳида йўлак пайдо бўлди. У фойда беряптими?
Тошкентдаги Навоий кўчасининг бир қисмида жамоат транспорти учун алоҳида йўлак ташкил этилди. Ҳозирча у лозим даражада ишлаётгани йўқ. «Газета.uz» мухбири бунинг сабабларини аниқлашга ҳаракат қилди.
«Тилимиз бой, аммо луғатимиз қашшоқ»
Дарҳақиқат, кўп тилли бу курраи заминда ўз тилини аъло даражада билган ва кўп тилни пухта ўзлаштирган халқ ютади. Aгар тилга ҳозргидек муносабат давом этаверса, бир неча йилдан кейин сўз бойлигимиз ёнга солиб юрадиган луғатга жо бўлади-қолади, деб ёзганди 2006 йилдаги мақоласида Суюн Қораев.
Нима учун тезликни пасайтириш тирбандликни юзага келтирмайди?
Тошкентда тезлик пасайтирилиши ҳақидаги хабар, кутилганидек, аксарият аҳолининг норозилигига сабаб бўлди. Транспорт вазирлиги вакили Мурод Обидов ҳайдовчиларнинг хавотири нега асоссиз эканини тушунтириб берди. Одамларнинг ҳаётини сақлаб қолиш учун «тезликни пасайтириш биринчи ва минимал чорадир».
Ислом молияси ҳақида нималарни биламиз?
Ҳозирда ислом молияси сектори йилига 15% дан 25% гача ўсиб бормоқда, бу йўналишдаги институтлар эса жаҳонда $2,7 трлндан ортиқ активларни бошқармоқда. Ислом молиясининг Ўзбекистондаги ўрни қандай? Фоиз бўлмаса, фойда қаердан келади? Ундан кимлар фойдалана олади? Жавоблар — «Газета.uz» материалида.
Эътибор беришларини кутиш бефойда — ҳайқириш керак!
Она тилига эҳтиёж сезмаган ижтимоий шароит тирик тилни ҳам ўлдириши мумкин. Хулоса аниқ: хато қилишдан қўрқмай она тилини фаол нутқий вазиятда чархлаш лозим. Эътибор беришларини кутиш бефойда — ҳайқириш керак!, деб ёзганди Ирисали Тошалиев 1991 йилдаги мақоласида.
Нега Дубай — «келажак шаҳри» деб аталади?
Форс кўрфази бўйида жойлашган Дубай шаҳри ҳозирда кўпчилик томонидан «келажак шаҳри» дея тилга олинади. Бир пайтлар саҳронинг бир қисми бўлган ва ундан «тортиб олинган» ушбу шаҳар ҳақида сизга батафсил маълумот берамиз.
«Энг бой ва энг бахтсиз» тилимиз
Она тилимиз тарихининг ечимини кутаётган назарий ва амалий муаммолари талайгина. Уларни илмий асосда ҳал этиш ўзбек адабий тили ривожида янги босқични бошлаб беради, деб ёзганди Умарали Норматов ва Насимхон Раҳмон 2007 йилда. «Газета.uz» «Ўзбек тили ойлиги» доирасида мақолани қайта эълон қилади.
«Шоҳмотчи беллашмайди — дона суради»
Алибек Рустамов 1990 йилдаги мақоласида ибораларнинг нотўғри қўлланишини танқид қилиб, ўйнаб гапирса ҳам, ўйлаб гапириш зарурлигини айтганди. Унинг сўзларига кўра, «шоҳмотчи беллашмайди — дона суради», бундан Фарғонача бел ушлашиб кўришдилар, деган мазмун чиқади. Мақолада бу каби мисоллар талайгина.
ХХ асрнинг «Темир хоними» Маргарет Тэтчернинг ҳаёт йўли суратларда
1925 йил 13 октябрь. Бундан 97 йил аввал Буюк Британининг илк аёл бош вазири Маргарет Тэтчер дунёга келганди. Ўзининг шахсий сифатлари ва қатъиятлилиги орқали ҳукуматни 12 йил давомида бошқарган Тэтчер тарихга «Темир хоним» номи билан кирган. Унинг ҳаётига оид қизиқ фактлар «Газета.uz» материалида.
Йигирма йилдан бери шу гап! Шу манзара…
21 октябрь… Тилимизни улуғлаб маъруза ўқидим, унинг қадим ва бойлиги, дунёдаги бошқа ҳеч бир тилдан қолишмаслигини далиллашга уриндим. Гўё буни билиб олишса, иш пишадию одамлар тил қадрини ўз жойига қўядигандек. Йигирма йилдан бери шу гап! Шу манзара, деб ёзганди Зуҳриддин Исомиддинов 2015 йилда.
Талаба ва ижара уйи: ҳақиқий манзара, сарсон-саргардонлик, ижарадор талаби ва туганмас ташвишлар
Нон шаҳри — пойтахтда нега талабага бошпана топилиши қийин? Нима учун уй эгалари ижарачи сифатида талабаларни танламайди? Эълонларда «Талабалар безовта қилмасин, фақат оилага берилади» деб ёзилишига сабаб нима? «Газета.uz» ҳар икки томон билан суҳбатлашиб, муаммога ечим топишга ҳаракат қилиб кўрди.
«Бундай гўзалликни ўлдириш мумкин эмас». Йўлдош мавзеси аҳолиси — ёғоч уйларнинг бузилиши ва дарахтларни сақлаб қолиш ҳақида
Янгиҳаёт тумани Йўлдош мавзесида авария ҳолатидаги ёғоч уйларда 15 мингдан зиёд аҳоли яшайди. 5000 та улкан чинор ва эман дарахтлари туфайли уларни кўчириш кечикмоқда. Ҳокимлик муаммони қандай ҳал қилишни режалаштираётгани ва аҳолининг бу ердаги ҳаёт ҳақидаги фикрлари — «Газета.uz» репортажида.
«Ўйнаб гапирсанг ҳам ўйлаб гапир»
Эркин Аъзам 26 йил аввал «устувор», «боқимонда», «лутфан», «қадамранжида», «ташриф буюрди» каби «ғалати машҳур» ибораларни танқид қилиб, улар аслида бошқа маънони англатишини таъкидлаганди. Йилларга чўзилган ҳаракатсизлик сабаб ёт сўзлар ҳали ҳам суҳбат-мулоқотларимизда ҳукмрон.
Тошкент рамзларига чизгилар: Чорсудаги «овқат бозори»
Чорсудаги «овқат бозори» — Тошкент ҳақидаги ҳикояларнинг энг асосий сюжетларидан бири. Бу ердаги эски шаҳар муҳити маҳаллий ошпазлар билан чамбарчас боғлиқ, уларнинг аксарияти бир неча ўн йиллардан буён шу жойда меҳнат қилмоқда. «Газета.uz» Тошкентнинг асосий рамзларидан бири ҳақида ҳикоя қилади.
Чекинишга ҳаққимиз йўқ
1990 йилларда филология фанлари номзоди М. Миртожиев шундай деб ёзганди: «Ўзбек тилида ўқитиладиган чет институтлари ва факультетларида ўзбек тили фан сифатида ўқитилмайди. Бунда чет тилини унга қиёсан ўрганиш манфаатлироқ эканлиги ҳисобга олинмади. Ахир одамлар она тили базасида мушоҳада қилади».
Тошкентда жамоат транспорти брутто-шартномаларга ўтказилмоқда. Бу нима дегани?
Транспорт вазирлиги жамоат транспортини янги моделга ўтказиш бўйича лойиҳани ишлаб чиқмоқда, бунда шаҳар йўловчи ташувчига хизматлар сифати учун ҳақ тўлайди. У ишга туширилиши билан Навоий кўчасида автобуслар учун йўлаклар жорий қилинади. Мутахассис Мурод Обидов бу нима учун зарурлигини тушунтирди.
«Илмий-техникавий матнларимиз сон-саноқсиз русча-байналмилал истилоҳлар билан тўлиб-тошган»
Илмий-техникавий матнлар сон-саноқсиз русча-байналмилал истилоҳлар билан тўлиб-тошган. Уларнинг мазмунни тушуниш зиёлиларга ҳам насиб этавермайди. Бу ҳол зудлик билан ўзгартиришни талаб қилади, дейилади 1990 йилда ҳаммуаллифликда чоп этилган ва ҳозирда ҳам ўзининг долзарблигини йўқотмаган мақолада.
«Тилимизга эътиборсизлик ўзимиздан бошланган»
1989 йил март ойи, ўшанда Ҳамид Ғулом билдирган фикрлар бугунги куннинг юзига ойна тутгандек долзарблигича қолмоқда: «Тилимизга эътибор сезилмайди. Таржимонларимиз тилимизни яхши билишмайди. Чунки рағбат йўқ. Бу рағбатни ўзимиз сўндирганмиз. Тилимизга эътиборсизлик ўзимиздан бошланган».
«Давлатимизга мадҳу сано ўқиманг, унинг тилига амал қилинг»
Бундан 10 йиллар аввал ёзувчи Аҳмад Аъзам: «Давлатимизга мадҳу сано ўқиманг, унинг тилига амал қилинг. Устозлар ўқувчилар шевасини адабий тилга буриб, уни ўргатадиган қонун мажбуриятлари қаерда қолди? Энди буни қилиб бўлмайди, деб ўйлайсизми? Йўқ, бўлади!» деганди.
Энг кўп ўқилган хабарлар | Сўнгги янгиликлар
- Таниқли шоира Бибисора Туробова 72 ёшида вафот этди
- Шавкат Мирзиёев Германия канцлери билан Самарқандда музокаралар ўтказади
- Янги Chery автомобилларининг тақдимоти: нархлар эълон қилинди
- Футзал ЖЧ: Ўзбекистон дуранг билан бошлади ва биринчи куннинг бошқа натижалари
- Исроил Адхамов Бош прокурор ўринбосари лавозимига тайинланди
Қўшимча имкониятларга эга булиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг