«Шоҳмотчи беллашмайди — дона суради»
Алибек Рустамов 1990 йилдаги мақоласида ибораларнинг нотўғри қўлланишини танқид қилиб, ўйнаб гапирса ҳам, ўйлаб гапириш зарурлигини айтганди. Унинг сўзларига кўра, «шоҳмотчи беллашмайди — дона суради», бундан Фарғонача бел ушлашиб кўришдилар, деган мазмун чиқади. Мақолада бу каби мисоллар талайгина.
ХХ асрнинг «Темир хоними» Маргарет Тэтчернинг ҳаёт йўли суратларда
1925 йил 13 октябрь. Бундан 97 йил аввал Буюк Британининг илк аёл бош вазири Маргарет Тэтчер дунёга келганди. Ўзининг шахсий сифатлари ва қатъиятлилиги орқали ҳукуматни 12 йил давомида бошқарган Тэтчер тарихга «Темир хоним» номи билан кирган. Унинг ҳаётига оид қизиқ фактлар «Газета.uz» материалида.
Йигирма йилдан бери шу гап! Шу манзара…
21 октябрь… Тилимизни улуғлаб маъруза ўқидим, унинг қадим ва бойлиги, дунёдаги бошқа ҳеч бир тилдан қолишмаслигини далиллашга уриндим. Гўё буни билиб олишса, иш пишадию одамлар тил қадрини ўз жойига қўядигандек. Йигирма йилдан бери шу гап! Шу манзара, деб ёзганди Зуҳриддин Исомиддинов 2015 йилда.
Талаба ва ижара уйи: ҳақиқий манзара, сарсон-саргардонлик, ижарадор талаби ва туганмас ташвишлар
Нон шаҳри — пойтахтда нега талабага бошпана топилиши қийин? Нима учун уй эгалари ижарачи сифатида талабаларни танламайди? Эълонларда «Талабалар безовта қилмасин, фақат оилага берилади» деб ёзилишига сабаб нима? «Газета.uz» ҳар икки томон билан суҳбатлашиб, муаммога ечим топишга ҳаракат қилиб кўрди.
«Бундай гўзалликни ўлдириш мумкин эмас». Йўлдош мавзеси аҳолиси — ёғоч уйларнинг бузилиши ва дарахтларни сақлаб қолиш ҳақида
Янгиҳаёт тумани Йўлдош мавзесида авария ҳолатидаги ёғоч уйларда 15 мингдан зиёд аҳоли яшайди. 5000 та улкан чинор ва эман дарахтлари туфайли уларни кўчириш кечикмоқда. Ҳокимлик муаммони қандай ҳал қилишни режалаштираётгани ва аҳолининг бу ердаги ҳаёт ҳақидаги фикрлари — «Газета.uz» репортажида.
«Ўйнаб гапирсанг ҳам ўйлаб гапир»
Эркин Аъзам 26 йил аввал «устувор», «боқимонда», «лутфан», «қадамранжида», «ташриф буюрди» каби «ғалати машҳур» ибораларни танқид қилиб, улар аслида бошқа маънони англатишини таъкидлаганди. Йилларга чўзилган ҳаракатсизлик сабаб ёт сўзлар ҳали ҳам суҳбат-мулоқотларимизда ҳукмрон.
Тошкент рамзларига чизгилар: Чорсудаги «овқат бозори»
Чорсудаги «овқат бозори» — Тошкент ҳақидаги ҳикояларнинг энг асосий сюжетларидан бири. Бу ердаги эски шаҳар муҳити маҳаллий ошпазлар билан чамбарчас боғлиқ, уларнинг аксарияти бир неча ўн йиллардан буён шу жойда меҳнат қилмоқда. «Газета.uz» Тошкентнинг асосий рамзларидан бири ҳақида ҳикоя қилади.
Чекинишга ҳаққимиз йўқ
1990 йилларда филология фанлари номзоди М. Миртожиев шундай деб ёзганди: «Ўзбек тилида ўқитиладиган чет институтлари ва факультетларида ўзбек тили фан сифатида ўқитилмайди. Бунда чет тилини унга қиёсан ўрганиш манфаатлироқ эканлиги ҳисобга олинмади. Ахир одамлар она тили базасида мушоҳада қилади».
Тошкентда жамоат транспорти брутто-шартномаларга ўтказилмоқда. Бу нима дегани?
Транспорт вазирлиги жамоат транспортини янги моделга ўтказиш бўйича лойиҳани ишлаб чиқмоқда, бунда шаҳар йўловчи ташувчига хизматлар сифати учун ҳақ тўлайди. У ишга туширилиши билан Навоий кўчасида автобуслар учун йўлаклар жорий қилинади. Мутахассис Мурод Обидов бу нима учун зарурлигини тушунтирди.
«Илмий-техникавий матнларимиз сон-саноқсиз русча-байналмилал истилоҳлар билан тўлиб-тошган»
Илмий-техникавий матнлар сон-саноқсиз русча-байналмилал истилоҳлар билан тўлиб-тошган. Уларнинг мазмунни тушуниш зиёлиларга ҳам насиб этавермайди. Бу ҳол зудлик билан ўзгартиришни талаб қилади, дейилади 1990 йилда ҳаммуаллифликда чоп этилган ва ҳозирда ҳам ўзининг долзарблигини йўқотмаган мақолада.
«Тилимизга эътиборсизлик ўзимиздан бошланган»
1989 йил март ойи, ўшанда Ҳамид Ғулом билдирган фикрлар бугунги куннинг юзига ойна тутгандек долзарблигича қолмоқда: «Тилимизга эътибор сезилмайди. Таржимонларимиз тилимизни яхши билишмайди. Чунки рағбат йўқ. Бу рағбатни ўзимиз сўндирганмиз. Тилимизга эътиборсизлик ўзимиздан бошланган».
«Давлатимизга мадҳу сано ўқиманг, унинг тилига амал қилинг»
Бундан 10 йиллар аввал ёзувчи Аҳмад Аъзам: «Давлатимизга мадҳу сано ўқиманг, унинг тилига амал қилинг. Устозлар ўқувчилар шевасини адабий тилга буриб, уни ўргатадиган қонун мажбуриятлари қаерда қолди? Энди буни қилиб бўлмайди, деб ўйлайсизми? Йўқ, бўлади!» деганди.
«Бир йилгина фойдаланилган дарсликни қайтадан яратиш учун илмий асосланган сабаб керак!» — Комил Жалилов
Мактаб дарсликлари тузувчиси Комил Жалилов «Газета.uz» билан суҳбатда 1−2-синф дарсликларини апробация қилинишига муносабат билдирди. «Кимдир манфаатдор бўлгани ёки „янги дастур ва дарсликлар яратдим“ деб „очко“ ишлаш учунгина янгилаш давлат тизимининг ишламаслигини кўрсатади, назаримда», — деди у.
Муаммолар ҳали кўп
«Газета.uz» «Ўзбек тили ойлиги» доирасида 1990 йилларда турли нашрларда чоп этилган мақолаларни беришда давом этади. Ўша йили Атамашунослик қўмитаси раиси Ғанижон Абдураҳмонов ўзбек тилида муаммолар ҳали кўплиги ҳақидаги фикрлари бугунги кунда ҳам ўзининг долзарблигини йўқотмаган.
«Давлат ташкилотларида ногиронларга нисбатан ишончсизлик бор». ОТМни битирган юзлаб ногиронлар ишсиз қолмоқда
Президент ташаббуси билан жорий этилган 2 фоизли квота асосида бу йил 960 нафар ногирон ОТМни тамомлади, бироқ улар ишсиз. Қонунчиликка кўра давлат ташкилотлари уларга иш ўрни яратиши керак, аммо ташкилотлар иш сўраб борганларга рад жавобини беряпти. «Газета.uz» ушбу муаммога эътибор қаратди.
Шаҳар ичи атамалари: Стоянка, станция, остановка — ҳаммаси ҳам бекат дегани эмас
Тилшунос, адиб, журналист умуман ўз тилини қадрлайдиганлар — ўзбек тилининг ички имкониятларини чуқур ўрганишга, шевалардаги беҳисоб дурдоналарни йиғиб, адабий тил мулкига айлантиришга ҳаракат қилмоғи керак. «Ўзбек тили ойлиги» доирасида Суюн Қораевнинг 1990 йилдаги мақоласини тақдим этамиз.
Қўлланма: Green Card дастурига мустақил ариза топшириш ва натижаларни текшириш
Green Card дастурига онлайн анкета қандай тўлдирилади? Грин Кард анкетаси учун фотосуратлар бўйича талаблар қандай? Грин Кард натижаларини қаерда ва қандай текширса бўлади? «Газета.uz» мустақил равишда бепул ариза топшириш ва натижасини текшириш бўйича қўлланмани тақдим этади.
Тилда ҳикмат кўп
Тил ҳақидаги қонунга кўра, аввалига кўпгина идоралар чиндан ҳам давлат тилида иш юрита бошлади. Бироқ назорат сусайгач, ташкилотлар буни йиғиштириб қўйди. Оқибатда бугунги кунда ҳам кўп фармойишлар, буйруқлар, кўрсатмалар рус тилида тайёрланяпти. Озод Шарофиддиновнинг 2004 йилдаги мақоласидан парча.
Нима учун йўловчилар нақд пулсиз тўлов шаклига нисбатан секин ўтишмоқда?
Тошкентдаги автобусларнинг 54% йўловчилари йўлкирани нақд шаклда тўлашда давом этмоқда. Метрода эса бу рақам 61%ни ташкил қилмоқда. «Газета.uz» нима учун одамлар нақд пулсиз тўлов шаклига ўтишни истамаслиги ва муаммони қандай ҳал этиш мумкинлигини ўрганишга ҳаракат қилди.
Тилимиз — ғуруримиз
«Газета.uz» «Ўзбек тили ойлиги» доирасида 1990 йилларда турли нашрларда чоп этилган мақолаларни беришда давом этади. Ўша йиллари Зоир Зиёнинг «ўзбек тили тўла мустақилликка эришиши лозим», деган гапи бугун ҳам ўз долзарб. «Бу ишда тилшуносларимиз фаоллик кўрсатиши керак», — деганди у.
Энг кўп ўқилган хабарлар | Сўнгги янгиликлар
- «Ўғлимни ё заҳарлашган, ё қийнаб ўлдиришган» — Олмалиқдаги колониядан ўлиги чиққан 21 ёшли маҳкумнинг онаси
- Фаоллар «Анҳор Локомотив» боғини сақлаб қолиш учун имзо йиғмоқда, у ерда кўп қаватли бинолар қурилиши мумкин
- Мубашшир Аҳмад қидирувга берилди
- Йўқ, USAID бизни «молиялаштиришни тўхтатгани» йўқ — у ҳеч қачон буни бошламаган ҳам (1)
- Тошкентда Амир Темур кўчасидаги аянчли ЙТҲдан сўнг янги йўл чизиқлари олиб ташланмоқда. Бу етарлими?
Қўшимча имкониятлардан фойдаланиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг