2021 йилда ички истеъмолчиларга автомобиль етказиб берилиши бир неча маротаба кечиктирилган бўлса-да, автомобиль экспорти сезиларли даражада ошган. «Газета.uz» колумнисти, иқтисодчи Миркомил Холбоев автомобиллар импортига тўсиқларни камайтириш миллий иқтисодиётга қандай фойда келтириши мумкинлиги ва миллий автомобилсозлик нима сабабдан ҳимоя қилиниши ҳақида фикр юритади.
Ёнида биометрик паспорт ёки ID-карта бўлган ҳайдовчидан «права», техпаспорт, ишончнома ва суғурта полиси талаб этилмайди, ниқоб тақиш мажбурияти бекор қилинади, УЖК хизматлар ҳақини тўлаш бўйича имтиёзлар ўрнига ойлик компенсация тўловлари жорий этилади, цемент, клинкер ва қурилиш ойналари экспортига чекловлар бекор қилинади, ИИВ тизимидаги «Топилмалар столи» фаолияти тугатилади — 1 мартдан нималар ўзгаради?
Сизни заҳарли илон чақиб олса, нима қилиш керак, эчкемарлар гўшти саратон ва жигар циррозини даволайдими, бошни нам салфеткалар билан қандай қилиб ювиш мумкин? Ушбу саволларга жавобларни герпетологлар — судралувчилар ва амфибияларни ўрганадиган мутахассислар билишади. Ҳозирги кунда Ўзбекистонда саноқли герпетологлар бор. «Газета.uz» мухбири Екатерина Цой улардан бири Тимур Абдурауповдан экспедициялар, тошбақаларни экспорт қилувчи тадбиркорлар билан кураш, уйдаги калтакесак ва илонлар коллекцияси ҳамда маошлари ҳақида сўради.
«Газета.uz» Россия эрта тонгдан ҳарбий босқин бошлаган Украинада яшовчи аҳоли билан суҳбатлашди. Мақола қаҳрамонлари — баъзилари аноним, баъзилари эса ҳақиқий исмлари билан — ўз шаҳарларида содир бўлаётган воқеалар ва маҳаллий ҳокимият томонидан қандай чоралар кўрилаётганини сўзлаб беришди.
Тошкент тиббиёт академияси профессори Зарифбой Ибодуллаев илмий жамоатчиликка мурожаат қилди. Профессор илмга кириб келаётган ёш олимлар орасида плагиатлик авж олганини таъкидлаб, SCOPUS`да мақола чиқариш талабини «пахта планини бажариш»га ўхшатди. Ибодуллаев Сардоба фожиаси ортидан Фанлар Академияси олимларининг кўрсичқон ва тулки инларини топиш учун сув омборига юборилганини шармандалик» деб атаган. «Бор ҳақиқатни президентга етказайлик. Биз нотўғри йўлдан кетмаяпмиз-ми?», — деган у.
Журналистлар ҳамда Тошкент шаҳар ҳокимияти ўртасида кўчалардан қандай мақсадларда фойдаланиш ва жамоат транспорти устуворлиги юзасидан мунозара бўлиб ўтди. Шаҳар маъмурияти кўчаларда йўловчи ёки юк ташиш имкониятини эмас, балки ҳаракат ўтказувчанлигини оширишга эътибор қаратмоқда, реконструкция қилинаётган кўчаларда муаммо кўрмаяпти ҳамда янги тротуарлар ва вело-йўлакларни қулай, трамвайни эса Навоий кўчасининг «ўлчамлари»га мос келмайди, деб ҳисоблайди. Шунингдек, маъмурият бу борада шаҳар аҳолиси билан маслаҳатлашишни ортиқча деб ҳисоблайди, сабаби — бу вақт талаб этади.
«Газета.uz» колумнисти Дилмурод Юсупов ногиронлиги бўлган инсонларни бошқаларда шукроналик ҳиссини уйғотиш мақсадида восита сифатида ишлатишни қоралади. «Бошқа инсонларнинг ногиронлик ҳолатини кўриб, илҳомланиш қанчалик инсонийлик фазилатларимизга тўғри келади?», — дейди у.
Урганч ва Хива ўртасидаги троллейбус линияси нафақат Ўзбекистондаги ягона ушбу турдаги жамоат транспорти тизими, балки дунёдаги иккита шаҳарлараро линиядан бири ҳисобланади. Ноябрдан бошлаб компаниянинг электр энергиясидан қарздорлиги сабабли мазкур йўналишда машиналар ҳаракати тўхтатилган. «Газета.uz» республикадаги энг ёш троллейбус тизими ҳамда мамлакатнинг бошқа шаҳарларида аллақачон тугатилган тизимлар ҳақида ҳикоя қилади.
Транспорт вазири ўринбосари Абдусамат Мўминов Ўзбекистон шаҳарларидаги тирбандликлар муаммосини фақатгина йўлларни кенгайтириш ва янги йўл ўтказгичларини қуриш билан ҳал этиб бўлмаётганини айтди. «Шахсий транспортдан кўра жамоат транспорти афзаллигини таъминлашимиз керак», — деди у. Пойтахт кўчаларида пиёдалар ва велосипед йўлакларини ажратиб турувчи техник тўсиқлар, хавфсизлик оролчалари, тартибга солинмаган пиёдалар ўтиш жойларида светофор бошқаруви жорий этилади.
Автомобилсозлик соҳасида кутилаётган ўзгаришлар истеъмолчиларга фойда келтирадими? «Газета.uz» колумнисти Миркомил Холбоевнинг фикрича, импорт божларининг пасайтирилиши ички бозорга деярли таъсир кўрсатмайди ва фақат энг бой аҳоли манфаатларига хизмат қилади. Иқтисодчи жамият ҳақиқий фойда кўриши учун савдони эркинлаштириш муҳимлигини таъкидлайди.
Ўзбекистон ҳаракат хавфсизлигини таъминлаш учун 10 дан ортиқ хорижий давлат тажрибаси, жумладан, Vision Zero стратегиясини ҳаётга тадбиқ этмоқчи. ИИВ раҳбари ўринбосари Бекмурод Абдуллаевнинг сўзларига кўра, ушбу тажриба Фарғона вилоятида яхши натижа берган. Эндиликда пиёдаларга йўлларни кесиб ўтиш учун шароит яратиш билан бирга қоида бузганларини жазолаш ҳам кўзда тутилмоқда. UNICEF ҳамкорлигида эса болалар учун видео ва китоб шаклида қўлланмалар ишлаб чиқилади.
Футболчи Элдор Шомуродов УЕФАга берган интервьюсида Италиягача бўлган йўли, Ўзбекистон терма жамоаси сардорлиги қандай кечаётгани, Европа футболи ва менталитетининг фарқи ҳақида гапирди. Интервьюнинг ўзбек тилидаги тўлиқ матни.
«Газета.uz» коммунал тўловларни ташкилот кассаларига бормасдан, тўлов иловалари Click, PayMe ва Apelsin орқали тўлаш ҳақида қўлланмани тақдим этади.
Йўл ҳаракати хавфсизлиги хизмати вақти-вақти билан нафақат бефойда, балки зарарли бўлган, вазиятни яхшилашга ёрдам бермайдиган ташаббуслар билан чиқмоқда. Улардан бири — йўлларга ўқувчилар муляжларини ўрнатишдир. ЙҲХБ ва ҳокимиятлар ҳатто мутахассис бўлмаганлар ҳам кўриб турган камчиликларни пайқаганлари йўқ.
Трамвайнинг афзалликлари борасида ҳеч қайси мутахассис шубҳа қилмайди. «Дунёда бу масала „ёпилган“», дейди журналист Валентин Богданов. Трамвайнинг йўқ қилиниши сунъий равишда унга нисбат берилган муаммоларнинг ҳеч бирини ҳал қилмади. Жамоат транспорти ўзининг башоратлилиги ва ҳаммабоплигини йўқотди, кўчалар эса янада хавфлироқ бўлди. Трамвай қайтадиган бўлса, «ғилдиракни қайта кашф қилишнинг ҳожати йўқ» — барча линиялар яхши режалаштирилган эди, деб таъкидлайди у.
Рухсат берилмаганига қарамасдан қурувчилар Космонавтлар майдонидаги гранит плиталарни кўчириб ташлашни давом эттиришди. Туман ҳокими Анвар Сайфутдиновнинг таъкидлашича, дам олиш кунлари сабабли лойиҳа ҳақида олдидан хабар берилмаган. Унинг айтишича, ҳокимият фуқароларга қулайликлар яратишда «яхши мақсадларни кўзлаган». Шаҳар ҳокимияти ваниҳоят лойиҳа эскизини эълон қилди. Чизмада янги мармарнинг ранги аввалгисидан фарқ қилади.
Импорт автомобиллар учун божхона божи 15%гача пасайиши бундай автомобиллар учун умумий божни қанчага арзонлаштиради? Иқтисодчи Отабек Бакиров ушбу хабардан хурсанд бўлишга «шошилмай туриш керак» деб ёзди. Мутахассислар комбинациялашган божлардаги ҳар куб см учун махсус ставкалар бекор қилиниши кераклигини таъкидламоқда. Иқтисодчи Миркомил Холбоев «қарордан асосий фойда кўрадиганлар даромади энг юқори ва импорт автомобилларини истеъмол қиладиган бойлар», — дея изоҳ қолдирди.
Президент трамвайни Тошкентга қайтариш ҳақидаги баёнотидан олдин «Газета.uz» таниқли журналистлар ва жамоат арбобларидан ушбу транспорт турининг бекор қилиниши билан шаҳар нима йўқотганлиги ҳақидаги фикрларини сўраган эди. Улар бир овоздан трамвайнинг йўқ қилиниши катта хато бўлгани, пойтахтнинг транспорт муаммоларини янада кучайтиргани ва унинг қайтиши жамоат транспортини ривожлантиришнинг ягона оқилона йўли эканини тасдиқлашди.
Хитой пойтахтида бўлиб ўтаётган 2022 йилги қишки Олимпия ўйинлари дипломатик бойкотга учради. АҚШ, Буюк Британия, Канада, Дания, Бельгия ва бошқа давлатлар ушбу тадбирларга ҳукумат амалдорлари ва расмийларини юборишдан бош тортди. Франция президенти Эммануэль Макрон эса ўйинларни сиёсийлаштирмаслик кераклигини таъкидлади. Дипломатик бойкотнинг сабаблари, Олимпия ўйинлари тарихидаги бойкотлар ҳақида — «Газета.uz» мақоласида.
Бир неча йиллардан буён илмий-тадқиқот институтлари олимлари, университет ўқитувчилари ҳамда докторантлардан Scopus ва Web of Sciences халқаро маълумотлар базаларида индексланган журналларда мақолалар чоп этиш талаб қилинмоқда. Уларсиз докторантлар аттестациядан ўтмайди, ўқитувчилар эса ишдан бўшатиш билан таҳдид қилинади. Нима учун бу талаблар асосли эмас ва бу маҳаллий илм-фан ривожига қандай салбий таъсир кўрсатади — «Газета.uz» колумнисти, файласуф ва антрополог, Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети доценти Валерий Хан бу ҳақда фикр юритади
Қўшимча имкониятларга эга булиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг