Январь ойида Ўзбекистонда охирги уч йилдаги энг паст ойлик инфляция қайд этилди — 0,82%. Сут ва тухум нархи ошиши секинлашди, шакар ва сариёғ кетма-кет тўртинчи ой арзонлади. Пиёз нархи эса ой давомида кескин ошган — 44,7% га.
Марказий банк 2023 йил охиригача мамлакат иқтисодиёти 4,5−5% даражасида ўсишини прогноз қилмоқда. Кутилаётган инфляция даражаси эса 8,5−9,5% бўлади. Бу йил пул-кредит сиёсатининг таъсир доираси базавий инфляциянинг ўсиш динамикаси ҳамда ташқи иқтисодий шароитлардаги хатарлар сабаб қисқариши мумкин.
Октябрь ойида йиллик инфляция даражаси 12,2% га етди. Ўтган ойда инфляция хизматлар соҳасида энг кучли бўлган — 1,5%. Озиқ-овқатлар 1,4%га, ноозиқ-овқат маҳсулотлар эса 0,9%га қимматлашган.
Сентябрь ойида инфляция 1,03% ни ташкил этиб, охирги 6 йил ичидаги энг паст кўрсаткични қайд этди. Йиллик нисбатда истеъмол секторида нархларнинг ўсиш суръати 12,2% га етди. Мева-сабзавот нархларига мавсумий омил ҳал қилувчи таъсир кўрсатишда давом этмоқда, дея маълумот берди Статистика қўмитаси.
Россиядаги нархларнинг ошиши Ўзбекистон макроиқтисодий барқарорлигига Туркиядаги инфляциядан кўра кўпроқ хавф туғдиради, дейди ПМТИ экспертлари. Россия товарлари ва хизматлари нархлари ошишининг Ўзбекистонда нархлар ошишига таъсири 7,7 баравар — 6 фоизгача ошиши мумкин
Марказий банк 2023 йилдан 5 фоизлик доимий инфляция мақсадига эришишни 2024 йил охирига кўчиришга қарор қилди. МБ раҳбари Мамаризо Нурмуратов мазкур қарорни келгуси йилда кутилаётган юқори инфляцион рисклар ва ноаниқликлар билан изоҳлади.
МБ 2022 йилга мўлжалланган макроиқтисодий прогнозларини қайта кўриб чиқди — ЯИМ ўсиши йилига 5−5,5% даражасида кутилмоқда, апрель ойида прогноз 3,5−4,5%ни ташкил этди. Инфляция 12−14% коридорининг қуйи чегараси яқинида прогноз қилинмоқда. Регулятор асосий ставкани пасайтириш қарорини тушунтирди.
Иқтисодиёт тарихида гиперинфляция ҳолатлари кўп бор юз берган. Аммо бу каби ҳолатлар ҳозирги кунда ҳам турли мамлакатларда рўй бермоқда. Пулнинг қадрсизланиши, айнан ҳозирги халқаро вазият фонида яна долзарб мавзуга айланмоқда.
Май ойида йиллик инфляция 2021 йил августидан бери биринчи марта 11%лик кўрсаткичга қайтди. Ўтган ойда инфляция ноозиқ-овқатлар соҳасида энг кучли бўлган — 1,3%. Озиқ-овқатлар 1,2%га, хизматлар эса 0,4%га қимматлаган.
Глобал беқарорлик шароитида ички бозорда нархлар барқарорлигини таъминлаш мақсадида айрим турдаги озиқ-овқат маҳсулотларини олиб кириш ва сотишда ҚҚСнинг нол ставкаси муддати 31 декабргача узайтирилди. Имтиёзли даврнинг узайтирилиши гўшт ва картошка бозорида кутилган натижани бериши кутилмоқда, бироқ ўсимлик ёғи нархлари барқарорлашуви учун етарли бўлмаслиги мумкин. Иқтисодчи, «Газета.uz» колумнисти Миркомил Холбоев Украинадаги уруш ортидан жаҳон иқтисодиётида юзага келган танглик шароитида ҚҚС имтиёзларининг ички бозордаги нархларга қандай таъсири қилиши ҳақида сўз юритади.
Марказий банк валюта курси нархларга қандай таъсир кўрсатишини таҳлил қилди. Валюта курсининг ўзгариши инфляцияга бевосита — импорт қилинадиган тайёр маҳсулотлар нархларининг ўзгариши ҳисобига ҳамда билвосита — импорт қилинадиган хом ашё нархларининг ўзгариши ҳисобига таъсир қилиши мумкин. Алмашув курсининг 1 фоиз бандга қадрсизланиши узоқ муддатда инфляциянинг 0,28 фоиз бандга тезлашишига сабаб бўлади.
Апрель ойида товарлар ва хизматлар нархлари 1,47%га қимматлашди. Йиллик инфляция бироз пасайиб, 10,4%га тушди. Озиқ-овқат нархлари олдинги йилларга нисбатан секинроқ, саноат товарлари эса тезроқ ўсган.
Ўзбекистонда автомактаб хизматлари нархи кескин ошди. Самарқанд вилоятида ҳайдовчилар тайёрлаш мактаблари 2,5 млн сўмлик, Жиззахда 1,6 млн сўмлик ягона нарх белгилашга келишиб олган. Уларнинг нархларнинг паст бўлганлиги ўқитиш сифатига таъсир қилганлигини таъкидламоқда. Эндиликда автомактаблар эгаларининг ўзлари ягона нархларга риоя этилишини текширади.
Украинадаги уруш оқибатлари туфайли март ойида жаҳон бозорида буғдой, маккажўхори ва ўсимлик ёғи нархлари рекорд даражага кўтарилди, дея маълум қилди БМТнинг Озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги ташкилоти. Шунингдек, шакар, гўшт ва сут маҳсулотлари нархлари индексида сезиларли ўсиш кузатилган. Ташкилот 2022 йилда глобал миқёсда дон маҳсулотлари етиштириш ва истеъмол бўйича прогнозларини тақдим этди.
Россия Марказий банки асосий ставкани 20 фоиздан 17 фоизга туширишга қарор қилди. Регулятор буни инфляциянинг секинлашиши, жумладан, рублнинг мустаҳкамланиши билан изоҳлади. Мамлакат Марказий банки яқин келажакда ставкаларни янада пасайтиришга рухсат бериши мумкин.
Ўзбекистонда ўсимлик ёғи йиллик истеъмолининг тахминан тенг ярми импорт ҳисобидан қопланади. Бундай шароитда глобал бозорда юз бераётган ҳар қандай тебранишлар ички бозордаги нархга жиддий таъсир кўрсатади. Дунё бўйича жами ўсимлик ёғи экспортининг 64% ини таъминловчи Украина ва Россиядаги сиёсий-иқтисодий вазият жаҳон бозорида, шу жумладан, Ўзбекистонда ўсимлик ёғи нархларининг кескин ўсишига олиб келиши мумкин, дейди иқтисодчи, «Газета.uz» колумнисти Миркомил Холбоев.
2022 йилнинг март ойида инфляция кўрсаткичи 1,5 фоизни, йиллик нисбатда (2021 йилнинг март ойига нисбтан) 10,5 фоизга етди. Ой давомида шакар нархи 12,8 фоизга кўтарилган. Шунингдек, март ойида ун нархи 2 фоиз, сут 2,5 фоиз, кунгабоқар ёғи 3,1 фоиз, пахта ёғи нархи 2,1 фоизга ошган бўлса, тухум нархи — 0,9 фоизга пасайган.
2022 йилнинг февраль ойида истеъмол секторидаги инфляция кўрсаткичи 0,51 фоизни, йиллик нисбатда эса 9,69 фоизни ташкил қилди. Ой давомида нархлар ва тарифлар ошиши бўйича етакчилик озиқ-овқат маҳсулотларига тегишли бўлиб, уларнинг нархлари ўртача 0,6 фоизга ошди. Йиллик ҳисобда эса ушбу маҳсулотлар 13,1 фоизга қимматлашган.
Сўмнинг реал самарали алмашув курси Ўзбекистоннинг асосий савдо-ҳамкор давлатлари валюталарининг заифлашиши ва яна бир неча факторлар туфайли 2,9 фоизга мустаҳкамланди. Ҳамкорлар орасида турк лираси 81 фоизга қадрсизланди, Хитой юани ягона мустаҳкамланган валюта бўлди. Россия ва Қозоғистон валюталари ҳам қадрсизланди.
Украина армиясининг 100 минг кишига кўпайтирилиши, Туркия Марказий банки ставкаларни пасайтиришда давом этиши, The New York Times Wordle ўйинини сотиб олгани, Қозоғистонда вазир ва депутатлар маошлари оширилмаслиги ва бошқа янгиликлар — «Газета.uz» нинг жаҳон янгиликлари дайжестида.
Қўшимча имкониятлардан фойдаланиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг