Комил Алламжонов Ўзбекистон таълим соҳасида велосипед ихтиро қилмасдан, «энг илғор» — Финляндия тизимини — «шартта олиб, ўзига адаптация қилиши» кераклигини айтди. Унга кўра, математика, физика ва химия қонунлари ҳаммаёқда бир хил, фақат ўқитиш методикаси фарқли.
ЮНEСКО бош директори Одри Азуле дунёда 770 миллиондан ортиқ вояга етганлар ўқиш ва ёзишни билмаслиги ҳақида маълум қилди. Уларнинг 60 фоизи аёллар ҳисобланади. Шунингдек, пандемия натижасида 24 миллионга яқин ўқувчи ҳеч қачон мактаб ва бошқа таълим муассасаларига қайтмаслиги мумкин.
Президент қарори билан 2022/2023 ўқув йилидан бошлаб давлат олий таълим муассасалари магистратурасига қабул йилда икки марта — август ва январь ойларида амалга оширилади. Контракт миқдори эса ОТМ томонидан мустақил белгиланади.
Олий таълим вазири энди фақат икки тоифадаги талабаларга ўқишни кўчиришга рухсат берилиши, қолган ҳолларда эса академик мобиллик қўлланилишини таъкидлади. «Талаба турмуш қурса ва давлат хизматчиси бошқа иш жойига ўтса, вазирнинг хати билан кўчиришга рухсат берилади», — деди Абдуқодир Тошқулов.
PISA тадқиқоти асосчиси Андреас Шляйхер Ўзбекистоннинг ушбу тадқиқотда қатнашиши таълимдаги бўшлиқларни тўлдириш имкониятини беришига ишонади. У ўқитувчилар сифатининг таълим сифатига таъсири, баҳолашда технологиянинг ўрни, таълим жараёни устидан назоратнинг муҳимлиги ҳақида ҳам фикр билдирди.
Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти таълим даражасига қараб иш ҳақи ўсишини баҳолаш бўйича тадқиқот ўтказди. Ўрганиш натижаларига кўра, Ўзбекистонда иш ҳақидаги устама фан доктори (DSc) илмий унвони учун 61% дан, PhD ёки фан номзоди учун 41% дан юқори эканлиги, шу билан бирга бакалавр босқичининг имтиёзли дипломига эга ходимлар меҳнат бозорида оддий диплом соҳибларига қараганда 8,5% кўпроқ маош олиши маълум бўлди.
Нима учун мактаб партасидаги қўнғироқдан қўнғироққача бўлган анъанавий таълим ўзгариши керак? Мактаб болаларни ўзгарувчан дунёда яшашга қандай тайёрлаши керак? Шу ва бошқа саволларга жавоблар — таълим бўйича эксперт, ихтирочилик муаммоларини ҳал қилиш назарияси мутахассиси Анатолий Гин билан сифатли мактаб таълими ҳақидаги интервьюда.
Ўзбекистонда бирор спорт тури бўйича маҳаллий олимлар томонидан на методика, на дастур ишлаб чиқилган. Спорт диетологияси, фармакологияси, психологияси, кардиомашғулотлар бўйича мутахассислар тайёрланмайди, дея танқид қилди Шавкат Мирзиёев соҳани ривожлантиришга бағишланган йиғилишда. «Бугунги кунда спортчиларни тайёрлаш 30 йил олдинги дастурлар асосида амалга оширилмоқда», — деди у.
Термиздаги Афғонистон фуқароларини ўқитиш таълим марказида гуманитар, педагогика ва муҳандислик соҳалари бўйича қисқа муддатли ўқув курсларини ташкил этиш режалаштирилмоқда. Унда 345 нафар афғонистонлик бепул таҳсил олиши мумкин бўлади. Европа Иттифоқи мазкур ташаббус учун 1 млн евро ажратди.
Сенат раиси Танзила Нарбаева коррупциявий жиноятларнинг ҳар учтадан биттаси соғлиқни сақлаш, таълим ва банк тизими ходимлари томонидан содир этилганини маълум қилди. Шунингдек, тўғридан-тўғри порахўрлик эмас, балки фирибгарлик йўли билан ўзгалар мулкини ўзлаштириш ёки растрата йўли билан талон-торож қилиш ҳолатлари кўпайгани айтилди.
Олий таълим вазири Абдуқодир Тошқулов ОТМларнинг илмий салоҳиятини шубҳа остига олаётганларга муносабат билдирди. Унинг сўзларига кўра, таълимда ишлаётган 70−80 ёшдан ошганлар шу вақтгача илм билан шуғулланган бўлса, улар таълим учун керак. Бундан ташқари, вазир тасдиқланмаган маълумот бергани учун 23 ОТМ проректорини танқид қилди.
Бир неча йиллардан буён илмий-тадқиқот институтлари олимлари, университет ўқитувчилари ҳамда докторантлардан Scopus ва Web of Sciences халқаро маълумотлар базаларида индексланган журналларда мақолалар чоп этиш талаб қилинмоқда. Уларсиз докторантлар аттестациядан ўтмайди, ўқитувчилар эса ишдан бўшатиш билан таҳдид қилинади. Нима учун бу талаблар асосли эмас ва бу маҳаллий илм-фан ривожига қандай салбий таъсир кўрсатади — «Газета.uz» колумнисти, файласуф ва антрополог, Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети доценти Валерий Хан бу ҳақда фикр юритади
Андижон вилояти халқ таълими бошқармаси мактаб ўқитувчилари ота-оналардан узр сўраган йиғилиш Марҳамат тумани ҳокимининг шахсий ташаббуси бўлганлигини маълум қилди. Туман ҳокими Бобуржон Йўлдошев бу ҳолатлар «ўқитувчиларнинг руҳиятига таъсир қилган бўлса», улардан узр сўрашини айтди.
Таълимни юқори босқичга кўтариш ва малакали кадрлар тайёрлаш учун мамлакатда таълимни ривожлантиришга қаратилган давлат сиёсатининг ўзи етарли эмас. Юқори академик кўрсаткичларга эришишда институционал омиллардан ташқари, ота-онанинг маълумоти ва даромад даражаси, улар томонидан болаларга ажратилган вақт, оилавий муҳит ҳамда боладаги таълим олишга бўлган рағбат ҳал қилувчи аҳамиятга эга. Иқтисодчи Муқаддамхон Саидрасулова — таълимдаги тенгсизликка таъсир қилувчи омиллар ҳақида.
2022 йилда давлат томонидан 410 млрд сўмлик 40 та мактаб қуриш режалаштирилган. Бу ўтган йилгидан деярли икки баравар кўп, аммо мактабларда жой етишмаслиги муаммосини ҳал қилиш учун ҳали ҳам ҳалокатли даражада етарли эмас.
Шавкат Мирзиёев ўқитувчи ва шифокорларнинг ойлик иш ҳақини ошириш учун 2022 йилда давлат бюджетидан 350 млрд сўм ажратилишини маълум қилди. Шунингдек, бепул даволаниш ордери учун 600 млрд сўм берилиши таъкидланди.
2022 йилда мўлжалланган давлат бюджети лойиҳасида таълим ва тиббиёт тизимига 58 трлн сўм ажратилиши кўзда тутилган. Президент қўшимча тарзда яна 12 трлн сўм ажратиш таклифини билдирди. Шунингдек, уй-жойлар ва ижтимоий объектлар қуриш, маҳаллаларни обод этиш чора-тадбирлари учун 26 трлн сўм ажратилиши режалаштирилган.
Халқаро молия корпорацияси Ўзбекистон ҳукуматига мамлакат вилоятларида замонавий ва энергия жиҳатидан тежамкор 15 тагача мактабларни молиялаштириш, лойиҳалаштириш, қуриш ва хизмат кўрсатиш учун хусусий операторни танлашда тендер ўтказишга ёрдам беради.
Ўзбекистонда инклюзив таълимни ривожлантириш учун кўзи ожиз ўқитувчиларни таълим тизимига жалб этиш муҳим аҳамиятга эга. Аммо педагогик фаолиятни амалга оширишлари учун уларга тенг шароит ва имкониятлар яратилганми? Aбдулло Aбдухалилов ва Дилмурод Юсупов ўз тажрибалари ва педагогик фаолиятдаги инклюзиянинг муваффақиятли мисоллари асосида ушбу муаммони ўрганишди.
ОТБ Ўзбекистон мактабларида STEM таълимни ривожлантиришга 100 млн доллар ажратади. Лойиҳа бўйича дарсликларнинг стандартларини яхшилаш, ўқитувчиларни тайёрлаш, мактаблар учун зарур жиҳозларни сотиб олиш кўзда тутилган.
Қўшимча имкониятлардан фойдаланиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг