Нима учун мактаб партасидаги қўнғироқдан қўнғироққача бўлган анъанавий таълим ўзгариши керак? Мактаб болаларни ўзгарувчан дунёда яшашга қандай тайёрлаши керак? Шу ва бошқа саволларга жавоблар — таълим бўйича эксперт, ихтирочилик муаммоларини ҳал қилиш назарияси мутахассиси Анатолий Гин билан сифатли мактаб таълими ҳақидаги интервьюда.
Фарғона вилоят ХТБ ўқитувчи ўқувчига бақириб, юзига урганидан кейин қиз деразадан сакраб тушгани акс этган видеога изоҳ берди. Маълум қилинишича, синф биринчи қаватда жойлашган, қиз бунгача ҳам дарс тугашига 5 дақиқа қолганида синфни дераза орқали тарк этган.
АҚШнинг Техас штатида 18 ёшли ўсмир Сальвадор Рамос бошланғич мактабда отишма содир этди. Ҳодиса натижасида 19 нафар ўқувчи ва битта ўқитувчи ҳалок бўлди.
Ижтимоий тармоқларда Сурхондарёнинг Бандихон туманидаги 4-мактабда инглиз тили ўқитувчиси дарсга тайёрланмай келган ўқувчини калтаклагани акс этган видеолар тарқалди. Бош прокуратура ҳолат юзасидан ўқитувчига нисбатан хизмат текшируви тайинланганини маълум қилди. ХТВ эса ўқувчиларга куч ишлатиш ҳолатини кескин қоралади.
Президент қарорига кўра, мактабларда халқаро тан олинган сертификатга эга бўлган педагогларга 50%, миллий тест тизимида олинган сертификатга эга ўқитувчиларга 20% устама тўланади. Кутубхона ҳодимларининг ойлиги эса 1,2 бараварга оширилади. Қолаверса, 1 сентябрдан «Намунали мактаб» рейтинги жорий этилади.
Қамаши тумани ва Қарши шаҳрида мактабда ўқийдиган қизлар ўзини осиб, вафот этгани маълум бўлди. Ҳозирда прокуратура ушбу ҳолатлар бўйича текширув ўтказмоқда.
ХТВ раҳбарининг биринчи ўринбосари Усмон Шарифхўжаев Ўзбекистон ўзи мактабларга муҳтож бир вақтда, нега қўшни давлатларга таълим муассасалари қуриб бераётганини изоҳлади. «Қирғизистон Риштонда мактабгача таълим муассасаси, Тожикистон Ургутда мактаб қуриб берган… Бу фақат қўшниларнинг ўртасидаги ҳамкорлик», — деди у. Қолаверса, Ўзбекистонда 1,2 млн ўқувчи ўрнини яратиш учун алоҳида дастур ишлаб чиқилаётгани маълум қилинди.
Қирғизистоннинг Боткен вилояти Марғун қишлоғида Ўзбекистон томонидан қуриб битказилган 3,5 млн долларлик 330 ўринли мактаб фойдаланишга топширилди. Шунингдек, Ўзбекистон кўмагида Самарқандек қишлоғида ҳам мактаб қурилмоқда, Бобур номидаги Ўш ўзбек мусиқали-драма театри реконструкция қилинмоқда.
Афғонистондаги мактаблар 23 март куни барча ўқувчилар — ҳам ўғил, ҳам қиз болалар учун очилиши керак эди, бироқ ўқиш бошланган куни 6-синфдан катта ўқувчи қизларларга дарсга киришга рухсат берилмади ёки дарс бошланганидан бир неча соат ўтиб кетиш буйруғи берилди. «Де-факто ҳокимиятнинг лаёқатсизлиги, уларнинг бир неча бор ваъда беришига қарамасдан, 6-синфдан каттароқ қизлар учун мактаблар қайта очилмаслиги чуқур умидсизликка туширди. Бу Афғонистонга жиддий зарар етказади», — деди БМТ Бош котиби.
Ўзбекистон мактабларида 19 март учинчи чоракнинг сўнгги куни бўлади, тўртинчи чорак эса 28 мартдан бошланади. Ўқувчилар баҳорги таътил вақтида жами 8 кун дам олади.
Ижтимоий тармоқларда Учтепа туманидаги 283-мактаб ўқувчиларига қизил галстук тақдирилган ҳолат «пионерликка қайтиш» деб тарифланаётгани муҳокамаларга сабаб бўлмоқда. Халқ таълими вазирлиги мактабнинг очилиш маросимида ота-оналар билан келишилган ҳолда бошланғич синф ўқувчиларига эркакларнинг қизил рангли бўйинбоғи тақилганини маълум қилиб, «бунга сиёсий тус бермасликни» сўради.
Халқ таълими вазирлиги мактабларда қишки таътил кунлари 24 январга қадар узайтирилгани муносабати билан 1-синф ўқувчилари учун февраль ойида белгиланган қўшимча бир ҳафталик таътил берилмаслигини маълум қилди.
Қибрай туманидаги 29-мактабда ўқувчи қизлар совуқ ҳаво бўлишига қарамай, юпун кийимда меҳмонларни кутиб олишга чиқарилди. Тошкент вилоят ХТБ тадбир мактаб томонидан эмас, балки «Олтин мерос» хайрия фонди ва «Янги йўл» маҳалласи томонидан ўтказилганини маълум қилди. Мазкур ҳолатга йўл қўйган мактаб раҳбариятига эса чора кўрилиши айтилди.
Халқ таълими вазирлиги кечки тадбирларга педагог ходимлар ва ўқитувчиларни мажбурий жалб этиш тақиқлангани ҳақида ҳудудий бошқармаларни огоҳлантирди. Таъкидланишича, ушбу тунги тадбирлар уюшмаган ва 18−30 ёш орасидаги фуқароларга мўлжалланган. Аввалроқ, Андижон вилоятидаги мактабларда кечаси соат 22:00 га қадар тадбирлар ўтказилаётгани хабар қилинганди.
Андижон вилоятида жойлашган мактабларда кечаси уюшмаган ёшлар учун ўтказилаётган тадбирлар президент топшириғи асосида амалга оширилмоқда, деб маълум қилди вилоят ХТБ бошлиғи Азизбек Миркомилов. Унинг сўзларига кўра, махсус жадваллар асосида ҳар куни мактабларда соат 18:00 дан 22:00 гача турли тадбирлар ўтказиб келинмоқда. Аввалроқ, депутат Расул Кушербаев совуқ пайти кўчада ўтказилаётган ушбу тадбирларни танқид қилганди.
7 февралдан бошлаб умумтаълим мактаблари, профессионал, касб-ҳунар таълим ва олий таълим муассасалари, академик лицейлар ҳамда нодавлат таълим ташкилотларида ўқув жараёни анъанавий шаклга ўтказилади.
Президент туман, вилоят ва республика даражасида Мактаб таълимини ислоҳ қилиш кенгашлари тузилишини маълум қилди. «Республика кенгашига шахсан ўзим раҳбарлик қиламан. Туман ва вилоят кенгашларига эса ҳокимлар бош бўлади», — деди Шавкат Мирзиёев. Қолаверса, бугундан «ҳокимларнинг мактабга эътибор қилиш беш йиллиги» бошлангани эълон қилинди.
Халқ таълими вазирлиги ва Таълим инспекцияси коронавируснинг омикрон штамми туфайли давлат ва хусусий мактабларда ўқишлар 24 январдан бошлаб бир ой давомида онлайн форматда бўлиб ўтишини маълум қилди. Дарслар Миллий телерадиокомпаниясининг телеканаллари ҳамда «Онлайн мактаб» телеграм канали орқали бериб борилади.
Самарқандда 8-синф ўқувчиси «Бир миллион дастурчи» танловида биринчи ўринни олгани учун ишлатилган ноутбук берилганини маълум қилди. Ҳокимлик эса ўқувчи туман босқичида биринчи ўринни олгани учун телефон билан тақдирлаганини айтмоқда. ХТВ ишчи гуруҳи мазкур ҳолат бўйича ўрганиш олиб бормоқда.
Халқ таълими вазирлиги мактабларда қишки таътил узайтирилган муддатда ўқитувчилар ва ходимларнинг ойлик маоши тўлиқ тўлаб берилишини маълум қилди. Қолаверса, ёзги таътилга чиқиш вақти ўзгармайди, учинчи чорак ўқув кунлари 1−4-синфларда 9 кун, 5−11-синфларда 11 кунга қисқаради, дарслар эса тиғизлаштириб ўтилади. Таътил кунлари ўқувчиларни мактаблардаги тўгаракларга жалб этиш тақиқланади.
Қўшимча имкониятлардан фойдаланиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг